De eeuwige onzekerheid van Nelli Cooman

Nelli Cooman won twee wereldtitels en werd zes keer Europees indoorkampioen op de 60 meter sprint. Ondanks dit palmares bleef ze gedurende haar hele carrière vaak intens onzeker voordat het startschot viel. Dit artikel lees je gratis, maar een donatie is welkom – onderaan deze pagina.

De Europese kampioenschappen indooratletiek beginnen vandaag. Eén van de Nederlandse sterren was Nelli Cooman, op 6 juni 1964 in Paramaribo geboren. In maart vorig jaar blikte ze terug op haar sportcarrière, tijdens een speciale bijeenkomst ter afsluiting van de expositie Girlpower in Museum Rotterdam.

Over haar eerste levensjaren zei ze toen: ‘Mijn bloed bleek niet in orde, ik heb toen in het ziekenhuis een bloedtransfusie gekregen. Ik was de eerste baby in Suriname bij wie dat lukte. Ik bedoel maar, ik heb al bij mijn geboorte moeten knokken. Ik moest en zou overleven, die mentaliteit ben ik dus nooit meer kwijtgeraakt. Als achtjarig meisje ben ik met mijn ouders naar Rotterdam gekomen.’

Miss Pelé

In Rotterdam ging ze op voetbal en kreeg al snel de bijnaam Miss Pelé. Op haar zestiende, tijdens een sportdag op school, werd duidelijk dat ze goed kon sprinten. Drie maanden later deed ze al mee aan de Europese jeugdkampioenschappen in Utrecht. Nadat ze haar middenstandsdiploma had gehaald, werd ze in 1984 professional. Henk Kraaijenhof werd haar trainer.

Een jaar later won Cooman in Griekenland haar eerste Europese titel. Het succes steeg haar toen enigszins naar het hoofd. Daar kon de rest van de familie Cooman niet zo goed tegen. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Tijdens een familiediner zette de moeder van de jonge Nelli haar dan ook op haar nummer, zo staat in Sprintkoninginnen (Amsterdam, 2016) van Kees Kooman: ‘Als je de trap van de roem beklimt, blijf je de mensen links en rechts vriendelijke groeten. Want dan pas zullen ze blijven zeggen, wanneer je op je smoel valt: die Nelli heef tenminste nooit kapsones gehad.’

Allemaal nep

Kapsones of niet, op de baan straalde Cooman van begin af aan wel rust, zekerheid en ontspanning uit. Ze gaf de concurrentie vlak voor de start een handje en richtte zich vervolgens in een kort moment tot het Opperwezen. Geloof heeft altijd een grote rol in het leven van Cooman gespeeld.

Maar de rust en zekerheid was slechts een façade: ‘Allemaal nep joh, dat zogenaamde ontspannen gedoe bij de start. Van binnen stond ik in brand. Mijn hartslag was in rust al ontzettend hoog, ver boven de honderd. Het leek alsof ik de sprint al achter de rug had.’

En dat was allemaal nog maar vlak voor de start. De avond en nacht voorafgaande aan belangrijke wedstrijden deed ze geen oog dicht. Alleen trainer Kraaijenhof kon haar enigszins tot rust brengen. Die zat steevast met een boek in de hand op een stoel naast haar bed. Cooman in Sprintkoninginnen: ‘De boeken die hij allemaal heeft gelezen in die jaren! De dikste Ludlums, of anders boeken over psychologie. Ik kon alleen maar slapen met het licht aan. Nou ja slapen, een beetje wegdoezelen.’

Zelfmoord

In aanloop naar de Spelen van 1988 in Seoel kampte Cooman met tal van problemen met de rest van de atletiekploeg en wist ze zich daarnaast maar ternauwernood te kwalificeren voor de 100 meter. Dit kwam haar zelfvertrouwen niet ten goede en leidde zelfs tot een kortstondige depressie.

Op de website SportknowhowXL.nl zei ze hierover: ‘Op een gegeven moment zat ik in de auto en was ik er helemaal klaar mee. Ik trapte het gaspedaal in. Ik reed misschien wel tweehonderd kilometer per uur en ik zag blauw licht om me heen. Ik dacht dit is het einde, maar het bleek een politieauto. Zij hebben me aan de kant gezet en tot rust gebracht. Ik kreeg geen boete, ze hebben op me ingepraat, me begeleid en ervoor gezorgd dat ik weer rustig naar huis kon rijden.’

Cooman kwam de inzinking snel te boven en zou hierna nog vele nationale en internationale sprintsuccessen boeken. In 1995 hing ze haar spikes definitief aan de wilgen.