AtletiekNieuwSport en politiek

De grote vraag na vijftig jaar beweegcampagnes: hoe bereiken we de doelgroep?

Trim U fit was vijftig jaar geleden een unieke campagne. Voor het eerst bekommerde de overheid zich over het fysieke welzijn van de bevolking. De grote vraag na een halve eeuw is of de beoogde doelgroep wel wordt bereikt met zulke campagnes. Gratis verhaal, maar een bijdrage is welkom – onderaan deze pagina.

Trimmen in het Amsterdamse Bos. Foto via Stadsarchief Amsterdam

Het is dit weekend precies een halve eeuw geleden dat de Telegraaf een opvallende fotoserie plaatste van sportende ministers en staatssecretarissen. Het was een oproep aan de bevolking om meer aan sport te doen – de eerste keer dat de overheid zich hiermee bemoeide.

Sporten in de openbare ruimte is tegenwoordig doodnormaal. Er is een complete hardloopindustrie. In Nederland zijn jaarlijks zo’n 2000 hardloopevenementen, waarbij het sportmarketingbureau Golazo Sports alleen al zo’n 240.000 deelnemers trekt. Een halve eeuw geleden was hiervan nog geen sprake, want de sport speelde zich toen nog grotendeels af in de beslotenheid van de vereniging – indien mogelijk onder een dak. In die tijd groeiden vooral binnensporten als judo en badminton als snel in populariteit.

Wim de Heer was toentertijd een uitzondering als liefhebber van hardlopen. “Ik kreeg dan wel van alles naar mijn hoofd,” zegt hij nu over de vervelende opmerkingen onderweg. Als medewerker van de Nederlandse Sport Federatie stond hij in 1968 aan de basis van Trim U Fit, de eerste succesvolle campagne voor sporten in de openbare ruimte. Door heel het land werden trimbanen aangelegd.

Sportende ministers

Een hoogtepunt van deze campagne was exact een halve eeuw geleden. Op 18 augustus 1969 publiceerde De Telegraaf een fotoserie van ministers en staatssecretaris in een sportieve omgeving om zo het goede voorbeeld te geven. Minister Luns van Buitenlandse Zaken lag in een zwembad. Staatssecretaris Grapperhaus van Financiën, de vader van de huidige minister van Justitie en Veiligheid, poseerde op het badmintonveld.

Sensationeel, want nooit eerder was er vanuit het Binnenhof enige belangstelling getoond voor de recreatiesport. ‘Er is een gapende kloof ontstaan tussen sport en bewegingsarmoede, tussen de successen van Geesink, Ruska, Ada Kok en Ajax en de Nederlandse toeschouwer,’ zo beargumenteerde de krant deze publicatie. ‘Trim, ga naar sportinstuiven.’

Daarin was Trim U Fit een doorbaak, aldus Agnes Elling, werkzaam als sportonderzoeker voor het Mulier Instituut. “Na de Tweede Wereldoorlog was er weliswaar steeds meer overheidsbemoeienis met het leven van de bevolking, met de maatschappelijke verheffing. Dat beleid was alleen op geestelijk gebied gericht, want met lichaamsbeweging en gezondheid bemoeide de overheid zich niet. Dat werd beschouwd als een individuele zaak.Sinds die trimcampagne is dat veranderd, vooral vanwege het belang van een goede gezondheid.”

Na een maand deden er al 15.000 mensen mee. In 1971 maakten honderdduizenden mensen gebruik van de 500 nieuwe trimbanen. De trimwandeldag van 1972 had 216.000 deelnemers. Het waren getallen, die enkele jaren daarvoor ondenkbaar waren geweest, zelfs voor de meest optimistische sportpromotor. Met terugwerkende kracht kunnen we spreken van de eerste loopgolf.

Trimzaal voor Kamerleden op met Erica Terpstra (VVD) en Ge Schaapman (PvdA) 

Kloof

Niet dat alles perfect was geregeld, want op die trimbanen vloeide wel eens wat bloed door roestige spijkers of raakten mensen geblesseerd. Toch is het volgens Elling duidelijk dat deze campagne het begin is geweest van grootschalige sport in de openbare ruimte, gestimuleerd door de overheid. Ze wijst er echter ook op dat er toen ook heel veel mensen niet werden bereikt, juist met de meest ongezonde leefstijl. En dat is nog steeds zo: beweegcampagnes spreken vooral sportieve mensen aan, maar zijn amper in staat tot gedragsverandering bij het andere deel. De kloof tussen sportief en niet-sportief wordt steeds groter. De grootste les van de trimcampagne van 1968 is dat we een halve eeuw later nog steeds niet weten hoe dat beter kan.

De Heer beschouwt Trim U Fit desondanks als één van de grootste successen in het bestaan van de NSF, die sinds 1993 is gefuseerd met het Nederlands Olympisch Comité. Zelf heeft hij in ieder geval het verschil mogen ervaren, want hardlopen in de openbare ruimte is nu doodnormaal. Hardlopers als Wim de Heer zijn nu geaccepteerd, zowel door de politiek als in de maatschappij.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.