Ruim 100 jaar geleden won Nederland een olympische medaille bij het touwtrekken
Touwtrekken was ruim een eeuw geleden een olympische sport. In 1920 won Nederland zelfs zilver op dit onderdeel.
Touwtrekken op de Olympische Spelen van 1920, foto uit de collectie van Sportimonium via Europeana
Touwtrekken wordt wereldwijd op behoorlijke schaal beoefend: er zijn ongeveer vijftig landen lid van de internationale bond van de beoefenaars van de sport. Klinkt touwtrekken misschien een beetje suf, de Engelse en Franse benamingen – respectievelijk Tug of War en Traction à la corde – doen de sport wellicht meer eer aan. Op het WK touwtrekken spreken Nederlandse teams regelmatig een woordje mee.
Tussen 1900 en 1920 stond het touwtrekken op het olympisch programma als atletiekonderdeel. Nederland was alleen op die laatste Spelen aanwezig met een touwtrekteam. In aanloop naar die Spelen organiseerde de Nederlandse Atletiek Unie in mei 1920 daarom door heel het land kwalificatiewedstrijden voor de Spelen van Antwerpen.
Het team van de Arnhemse krachtsportvereniging Achilles was het sterkste, gevolgd door de vereniging F.L. Jalin uit Edam en de Politiesportvereniging van Amsterdam. Het resultaat van deze overwinning was dat het acht man sterke touwtrekteam uit Arnhem Nederland ging vertegenwoordigen op de Spelen.
Cry Babies
Half augustus 1920 moest de achtkoppige Nederlandse ploeg, met een gemiddeld gewicht van vijfentachtig kilo, in Antwerpen aantreden tegen het in totaal bijna tweehonderd kilo zwaardere Italië. Deze dus letterlijk zware tegenstander werd echter eenvoudig omvergetrokken. De Italianen, niet vies van commedia dell’arte, barstten spontaan in huilen uit. In de NRC staat dan: ‘De Italianen wierpen zich op de grond en snikten het uit. Het duurde geruime tijd alvorens zij enigszins gekalmeerd het terrein verlieten.’
In de volgende ronde werd door Nederland verloren van het Britse team, dat bestond uit leden van het Londense politiekorps. Dit team was maar liefst driehonderd kilo zwaarder dan de Nederlandse formatie. De Londenaren wogen daarmee gemiddeld 122,5 kilo per persoon. Het was in die tijd dus buitengewoon onverstandig om in de Engelse hoofdstad een bobby te pesten.
Tegen de Belgen
Groot-Brittannië was zo winnaar van de gouden medaille. Vanwege een wat vreemde toernooiopzet moest Nederland vervolgens tegen België aantreden voor de strijd om het zilver en brons. Slechts vier leden van de Belgische ploeg waren op tijd aanwezig in het stadion, de overigen waren het slachtoffer van een treinvertraging. De Belgen stelden voor dat Nederland dan maar het zilver zou krijgen. De Nederlanders waren het hier echter niet mee eens, ze wilden strijden om het zilver! Er werd gewacht op de laatkomers. Toen het Belgische team alsnog compleet was, stelde Nederland via een overwinning de zilveren plak veilig.
De Nederlandse ploeg kreeg bij thuiskomst een hartelijk onthaal. Uit het verslag van ploegleider Teus Deutekom: ‘Arnhem heeft de uit Antwerpen terugkerende touwtrekkers op waardige wijze gehuldigd. Reeds lang voor het aankomstuur van de trein, was er een ongewone drukte op het Stationsplein en zo groot was de belangstelling op het station, dat de perronkaartjes tegen halfvier waren uitverkocht.’
Tachtigjarige Oorlog?
Waarnemend burgemeester Goedhart sprak de ploeg toe: ‘Kranig is door u tegen de Belgen gewerkt, eervol hebt gij gestreden. Toen de Belgische ploeg door te laat komen niet meer voor de prijs in aanmerking kwam, hebt gij de tweede prijs niet zonder strijd willen verwerven. Dat gij daarna de Belgen tweemaal hebt verslagen, strekt u tot dubbele eer.’
De waarnemend burgervader sloeg vervolgens een beetje door: ‘Uw optreden doet me denken aan hetgeen onze voorvaderen eens deden, toen zij in de 80-jarige oorlog de vijandelijke vloot, die zonder kruit en lood in de haven van Duins lag, van oorlogsmateriaal voorzagen om hen daarna te verslaan.’ Overdrijven is ook een vak. Na afloop van de huldiging sloten de inmiddels flink hongerig geworden touwtrekkers de dag af met een feestelijk diner. De fuif kon niet worden herhaald, want vier jaar later was touwtrekken van het olympisch programma verdwenen, omdat het IOC vond dat er te veel onderdelen op de Spelen waren.
De sport zou nooit meer olympisch worden en daarmee is Groot-Brittannië al meer dan een eeuw regerend olympisch kampioen touwtrekken.