Verboden voor vrouwen: de 800 meter bij de atletiek
Op de slotdag van de Europese kampioenschappen indooratletiek staat de vrouwenfinale van de 800 meter op het programma. In 1928 was deze afstand voor de eerste keer toegankelijk voor vrouwen, maar met gemanipuleerde beelden werden de deelnemers daarna belachelijk gemaakt. Dit artikel lees je gratis, maar een donatie is sympathiek – onderaan deze pagina.
De finale van 1928, foto via Stadsarchief Amsterdam
De Duitse atlete Lina Radke – Batschauer won op de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam de finale op de 800 meter. Pas 32 jaar later kreeg ze een opvolgster, want meteen na afloop werd dit onderdeel van het programma gehaald, omdat het te gevaarlijk zou zijn voor vrouwen.
Grienend zwikje
Op die Spelen van 1928 mochten voor de eerste keer vrouwen meedoen aan atletiek. De Internationale Atletiek Federatie IAAF had in 1926 besloten op een congres in Den Haag. Er kwamen vijf verschillende onderdelen: 100 meter, 800 meter, de 4 x 100 meter, het hoogspringen en het discuswerpen. Ter vergelijking: de mannen hadden dat jaar 22 verschillende onderdelen.
Veruit de meeste media-aandacht ging naar de 800 meter, die volgens de toonaangevende verslaggevers veel te lang was voor vrouwen. De deelneemsters lagen na afloop inderdaad volkomen uitgeput op het veld, maar dat gold ook voor de mannen. Zoals de Amerikaanse atlete Anne Vrana O’Brien zei over de wedstrijd die ze als toeschouwer had gezien: “OK, ze waren moe na afloop. Ze hadden 800 meter gestreden en dat was zeker een lang stuk geweest. Maar ze waren er niet door gesloopt.”
Toch kregen de vrouwen scherpe kritiek, waar niemand moeite had met uitgeputte mannen na een inspannende wedstrijd. De dagbladen toonden geen enkele genade. ‘Thee zetten is beter vrouwenwerk dan 800 M. hardloopen,’ vond De Tijd. En ook De Telegraaf haalde uit: ‘Het heele stel had tien minuten nodig om weer op adem te komen, waarop het grienend zwikje, met uitzondering van de winster, elkander melodramatisch de schouders omvattend uit het gezichtsveld verdween. Laat dit de laatste maal zijn, Heeren voorbereiders der Olympiades.’
Goed getraind
Deze sportjournalisten toonden zich zo behoorlijk inconsequent, want tijdens de series voor de 800 meter waren ze nog vol lof over deze afstand. ‘De stijl waarin de dames loopen, is werkelijk te roemen,’ oordeelde Het Algemeen Handelsblad. Ook het tijdschrift Revue der Sporten vond het prachtig: ‘De dames gaven blijk goed getraind te zijn.’ De enige teleurstelling voor de Nederlandse pers was dat geen enkele landgenote de finale had gehaald, maar over de finale zelf had niemand een klacht.
Waarom de sportpers in die korte tijd haar mening zo radicaal had gewijzigd, is onbekend. Dat er daarna smerige trucjes zijn gebruikt tegen de vrouwensport, weten we dan weer wél. Zo ontdekte conservator Rommy Albers van Filminstituut EYE in 2016 dat de makers van de officiële film over Amsterdam 1928 de beelden hebben gemanipuleerd van die vrouwenfinale. Hierin zien we een deelneemster struikelend en strompelend de finishlijn passeren, suggererend dat deze afstand te lang was voor vrouwen.
Deze vrouw heeft alleen helemaal niet meegedaan aan die finale! Het gaat namelijk om de loopster met rugnummer 119: de Franse Sebastienne Guyot. Volgens de officiële statistieken was Guyot al uitgeschakeld in de seriewedstrijden!
Nepnieuws
Ook zonder die statistieken is te zien dat er is gemanipuleerd. Tijdens de seriewedstrijden was er amper publiek, maar tijdens de finale waren de tribunes goed gevuld. In het deel met Guyot zien we inderdaad amper publiek op de achtergrond, maar bij de rest van de finale is het wél druk. Daarnaast zien we in de finale geen vrouwelijke atleten met donkere shirts, maar in het fragment met Guyot wél.
Mede door deze negatieve berichten in de pers besloot het IOC om de 800 meter voor vrouwen meteen weer van het olympisch programma te halen. Het zou te gevaarlijk zijn, oordeelden de heren bestuurders. Dit besluit stond wel los van de feiten, want twee van die finalisten op de 800 meter hebben daarna nog meegedaan aan de 4 x 100 meter. Bobby Rosenfeld uit Canada won op die afstand zelfs een gouden medaille, wat volkomen onmogelijk zou zijn geweest voor iemand die bij de 800 meter de sportieve dood in de ogen had gezien.
Zo werd in 1928 effectief nepnieuws gemaakt met grote gevolgen. Pas in 1960 keerde de 800 meter atletiek voor vrouwen terug op de Olympische Spelen – 32 jaar na die wedstrijden in Amsterdam.