Beeld en geluidNieuw

Dit is de oudste sportfoto van Nederland, precies 160 jaar oud

Op 1 mei 1862 was de opening van het nieuwe clubgebouw van de Amsterdamse roei- en zeilvereniging De Hoop. Hiervan is een foto bewaard gebleven. Na eigen onderzoek hebben we er nog één uit die tijd gevonden. 

De oudste Nederlandse sportfoto! Uit 1862, afkomstig uit Het Boek Der Sporten van Jan Feith

Enkele jaren geleden vertelde roeihistoricus Johan ten Berg ons over het bestaan van een sportfoto uit 1862, waarop het clubgebouw van de Amsterdamse roei- en zeilvereniging De Hoop is te zien. Op de voorgrond ligt een roeiboot met Aug. Hendrichs (slag), A.H. van Bosse, P.A. Bundten, W. Hovy (boeg) en Jhr. H.J. Rutgers van Rozenburg (stuurman). Vlak voor deze opname waren ze teruggekeerd van een roeitocht van Amsterdam naar Keulen en weer terug.

Deze afbeelding stond in Het Boek der Sporten van Jan Feith uit 1900. Voor zover bekend is het de oudste sportfoto die we in Nederland kennen – precies 160 jaar oud! De aanwezigheid van een fotograaf was hoogstwaarschijnlijk vanwege de feestelijke opening die dag van het verenigingsgebouw van De Hoop.

Uit de asch verrezen

Het bestuur van De Hoop plaatste twee weken voor deze heugelijke gebeurtenis de eerste advertenties in de krant. ‘Heeren leden wordt berigt, dat de feestelijke opening van het NIEUWE GEBOUW aan de Amstel-Jagthaven zal plaats hebben in den avond van Donderdag 1 mei 1862, tot bijwoning waarvan zij met hunne Dames worden uitgenoodigd.’ Als afsluiting werd een mooi vuurwerk beloofd.

Met deze heropening werd een vervelende tijd voor de vereniging afgesloten, aldus het Dagblad van Zuidholland en ‘s Gravenhage in de editie van 30 april: ‘Men herinnert zich wel, hoe in den avond van 13 Jan. 1861 het vereenigings-gebouw der leden van de Amsterdamsche roei- en zeilvereeniging de Hoop eene prooi der vlammen werd. Een veel sierlijker gebouw is thans uit de asch verrezen.’

Het ontging Amsterdam niet dat de roeiers en zeilers iets te vieren hadden. Het Algemeen Handelsblad plaatste zelfs een verordening van het stadsbestuur om de festiviteiten goed te laten verlopen: ‘Ter bewaring der goede orde bij gelegenheid van de inwijding van het locaal der Roei- en Zeilvereeniging de Hoop, op den Buiten-Amstel, op donderdag 1 Mei aanstaande, hebben Burgemeester en Wethouders bepaald, dat op gemelden dag, van des avonds 8 ure tot na den afloop van het vuurwerk, de Hooge Steenen Brug niet zal mogen bereden worden, dat gedurende denzelfden tijd aan beide zijden van den Buiten Amstel en tusschen den Buiten-Amstel en Utrechtsche poort geene rijtuigen zullen mogen stilstaan en dat de Utrechtsche poort van des namiddags 7 ure tot na den afloop van het feest niet in- doch alleen uitgereden zal mogen worden.’

En zo werd het een groot feest met toespraken, gezang, en dat allemaal met wat eten en drinken erbij. Aan het slot was er het vuurwerk, dat ronduit spectaculair was.

Het stond allemaal in het verslag van het Handelsblad op 3 mei 1862, waar tussen neus en lippen nog iets van historisch belang stond: ‘Het gebouw, waarvan de photographische afbeeldingen in grooten getale verspreid waren en welke misschien ook wel in den handel verkrijgbaar zijn, kenmerkt zich door sierlijke en doelmatige inrigting, daar zelfs tot van het kleinste plekje partij is getrokken, zoodat het in alle opzigten uitmunt boven het vorige.’

Het bestaan van een foto van het verenigingsgebouw werd in 1862 dus al vermeld in de krant! Het zou bovenstaande afbeelding kunnen zijn, maar na eigen onderzoek blijkt er in de bestanden van het Stadsarchief Amsterdam ook onderstaande stereofoto uit die tijd te zijn bewaard.

We zien hierop het clubgebouw van De Hoop, gezien vanaf de Stadhouderskade tussen de Hemonystraat en de Amsteldijk. Extra opmerkelijk is dat het een stereofoto betreft. Als je het goede brilletje hebt, zie je hierop diepte!

En zo hebben we de oudste Nederlandse sportfoto’s gevonden – inmiddels van 160 jaar geleden.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.