Op 28 mei 1905 werd de oudste Nederlandse sportfilm gemaakt
De oudste Nederlandse sportfilm die we nog hebben is van een studentenroeiwedstrijd uit 1905, vlakbij waar nu het vliegveld van Rotterdam is.
Still uit de oudste sportfilm van Nederland
Bij Filminstituut EYE ligt de oudste Nederlandse sportfilm, die bewaard is gebleven. Hierop zien we een studentenroeiwedstrijd van 28 mei 1905. Kijk maar hieronder door op de foto te klikken. De eerste tien seconden zijn zwart, dus even geduld.
Eerder waren er ook al eens filmopnames gemaakt van Nederlandse sport, maar die zijn helaas verloren geraakt. Zo is er in 1899 bewegend beeld gemaakt van een wielerwedstrijd tussen Mathieu Cordang en Jean Fischer, maar dat is kwijt. Ook moet er iemand in 1902 gefilmd hebben bij roeiwedstrijden, maar die opname was hetzelfde lot beschoren. En daarom kijken we nu dus naar 28 mei 1905 als oudste bestaande sportfilmpje van ons land.
De deelnemende verengingen aan die studentenroeiwedstrijden waren Laga uit Delft, Nereus uit Amsterdam, Njord uit Leiden en Triton uit Utrecht. Ze werden gehouden op de Schie, bij buurtschap Zwet (of Zweth – werden beiden gebruikt) bij Rotterdam. Dat is enkele kilometers van waar nu Rotterdam The Hague Airport ligt.
Er kwam een enorm publiek op af – zowel over de weg als via het water. Daarom werd er een tribune gebouwd en kwam er voor de jury zelfs een speciale telefoonverbinding om de uitslagen zo snel mogelijk door te geven. De politie was overal aanwezig, mede om te voorkomen dat tijdens de wedstrijden aanvaringen zouden zijn met de beroepsvaart. Drie jaar eerder waren er bijna dodelijke slachtoffers te betreuren bij een studentenroeiwedstrijd.
En zo was er in 1905 een enorme drukte op en naast het water. Duizenden mensen keken langs het water toe hoe voorafgaand aan de race stoomboten, zeiljachten en zelfs motorboten passeerden. Volgens de aanwezige verslaggevers was die bonte verzameling eigenlijk leuker dan de wedstrijden zelf.
Opvallend is dat er in alle boten minimaal één vrouw zat en dat was een bewuste keuze van de organisatie geweest. Hiermee, zo noteerde het Algemeen Handelsblad, ‘werd het publiek de onverkwikkelijke dronkemanstooneelen van vorige jaren bespaard.’
Blijkbaar hadden de heren studentenroeiers zich in de jaren ervoor zo misdragen dat er doortastend moest worden ingegrepen. Dat opmerkelijke besluit van 1905 heeft 107 jaar dan wel weer het grote voordeel dat er een herkenningspunt is in het filmpje, want er zitten inderdaad dames in die boot. Het werkte kalmerend genoeg, bleek na afloop, want iedereen bleef braaf.
Nog een grappig detail over de film is dat die volgens roeihistoricus Johan ter Berg in spiegelbeeld wordt afgespeeld! ‘Aan details – waaronder de riggering van de boten – is dat te zien.’
https://www.youtube.com/watch?v=YWGn0NGGZPI&feature=youtu.be