De zestigste sterfdag van Karel Lotsy

Op 29 augustus 1959 stierf sportbestuurder Karel Lotsy. In 2009 verscheen zijn biografie De Dordtse Magiër, de val van volksheld Karel Lotsy, geschreven door Frank van Kolfschooten.

Karel Lotsy (1893 – 1959) had zo’n enorm druk leven dat het nog een wonder was dat hij 66 jaar oud werd. Eigenlijk had hij er toen 172 normale mensenlevens erop zitten, want omdat hij zoveel werk verzette, deed hij in feite tweemaal zo veel als jij of ik op een drukke dag. Het werd uiteindelijk zijn dood, waardoor een hoog gerespecteerd man, zowel in Nederland als daarbuiten, aan zijn einde kwam – lichamelijk dan.

Twintig jaar later ging Lotsy namelijk opnieuw dood – zijn imago dan. In verschillende publicaties van met name Frits Barend, Henk van Dorp, André Swijtink en Matty Verkamman werd hij beschuldigd van samenwerking met de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kort samengevat: Lotsy was fout geweest.

Frank van Kolfschooten viel het daarna op dat er een enorm verschil was ontstaan tussen de status van Lotsy tijdens zijn leven en zijn slechte naam in onze tijd. De vader van Van Kolfschooten bijvoorbeeld had nooit begrepen waarom deze goede reputatie was gesneuveld. “Dat bleef knagen”, aldus Van Kolfschooten. “Met mijn inmiddels overleden vader kon ik het er niet meer over hebben. Hoe had zijn generatie zich zó op Lotsy kunnen verkijken?”

Daarop besloot hij deze biografie te schrijven met als uiteindelijke conclusie dat juist onze generatie zich op Lotsy heeft verkeken. Iets anders kunnen we niet zeggen na uitmuntend onderzoek van Van Kolfschooten. Zoals Paul van Gool van Atletiekhistorici.nl tegen me zei: “Je kunt merken dat een gediplomeerd wetenschapper aan het werk is geweest, en niet een journalist die alleen maar een mooi verhaal wil schrijven.”

Het boek van Van Kolfschooten is overigens veel meer dan alleen de oorlogsjaren, maar gaat over het hele leven van Lotsy. Zowel in de Nederlandse als de internationale sportwereld genoot hij grote faam als kundig bestuurder. Hij begon bij zijn eigen HFC al op jonge leeftijd als bestuurder, omdat hij zelf een tekort aan sportief talent had. Opvallend is overigens dat Lotsy in die tijd, in 1919, een pleidooi hield voor de invoering van betaald voetbal in Nederland. Het is namelijk diezelfde Lotsy, die zich tot 1954 als grootste tegenstander verzette tegen datzelfde beroepsvoetbal.

Van Kolfschooten komt met meer vondsten uit ons sporthistorische verleden. Achter de schermen hielp Lotsy bijvoorbeeld de gevallen sportbestuurder C.A.W. Hirschmann, die in 1905 bij de oprichting van de FIFA was betrokken. Hij zou 26 jaar lang de administratie verzorgen voor de wereldvoetbalbond, totdat hij zich in 1931 terugtrok vanwege een financieel schandaal. Dankzij bemiddeling van Lotsy werd deze uiterst pijnlijke affaire in alle stilte opgelost. Pas in 2009 horen we er dus voor de eerste keer van…

De Watersnoodwedstrijd van 1953

Helemaal opzienbarend is de beschrijving van de Watersnoodwedstrijd van 1953, waarbij Nederlandse profs tegen Frankrijk speelden in een benefietwedstrijd voor de slachtoffers van de Watersnoodramp. Volgens de officiële geschiedschrijving werd die gespeeld ondanks verzet van de KNVB, die niets met de Nederlandse profs te maken wilde hebben. Het Nederlandse gelegenheidsteam won van de veel betere Fransen, wat de doorbraak was van het profvoetbal in Nederland. In die tijd was Lotsy nog voorzitter van de KNVB.

Van Kolfschooten heeft echter een compleet andere versie. Hij haalde KNVB-bestuurder Lo Brunt aan, die op 9 februari 1953 schreef hoe er geld moesten worden opgehaald voor de slachtoffers. In een rondzendbrief aan zijn medebestuurders stond: ‘Een Frans elftal speelt in Parijs tegen een elftal van Nederlandse profs die in het buitenland vertoeven. Niet alleen profs uit Frankrijk doch ook Faas Wilkes en Frans de Munck zouden kunnen meespelen.’

Wat de KNVB echter niet wilde, was een wedstrijd tussen het officiële Nederlandse elftal en de Nederlandse profs. ‘Het is een gevaarlijk spelletje om de profs in Nederland tegen een Nederlands Elftal te laten spelen.’ Prins Bernhard was hier juist wel een groot voorstander van, zoals hij de bond liet weten: ‘Zijne Koninklijke Hoogheid verzoekt toch zeer ernstige overweging.’ Niet veel later liet hij zich toch overtuigen om dit Nederlands onderonsje af te gelasten.

Het was juist Frankrijk dat niet tegen de Nederlandse profs wilde spelen, maar alleen maar tegen een officieel team! Van Kolfschooten: ‘Op de bestuursvergadering van 14 februari blijkt dat de Technische Commissie vreest dat een wedstrijd van het Nederlands elftal (met de amateurspelers, jRRT) tegen het Franse elftal zal eindigen in een grote nederlaag.’ De KNVB besloot hierop zelf naar Franse bond te gaan met het voorstel voor die wedstrijd tegen de Nederlandse profs. Aldus werd uiteindelijk besloten. Met andere woorden: de KNVB heeft er juist voor gezorgd dat de Watersnoodwedstrijd wél is gespeeld!

Van Kolfschooten herschreef hiermee een fundamenteel hoofdstuk in de geschiedenis van het Nederlandse betaalde voetbal. Hiermee verbeterde hij ook mij, omdat ik enkele jaren geleden iets heel anders schreef: ‘De KNVB weigerde medewerking te geven aan een benefietwedstrijd van Nederlandse profs tegen Frankrijk. De principes van het amateurisme was belangrijker voor de KNVB dan het ophalen van geld voor de nabestaanden van de 1.800 doden.’

Lotsy speelde dus juist een genuanceerde rol. En dat blijkt in feite zo’n beetje voor alles te gelden bij Lotsy, zoals Van Kolfschooten haarfijn aantoonde in zijn boek – bijna tien jaar na publicatie één van de beste sportboeken van onze tijd.

Waardeer dit artikel!

Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je je waardering laten blijken door een kleine bijdrage te doen