De eeuwige strijd tussen hart en hoofd
Sportpsycholoog Daniëlle van der Klein-Driesen begeleidt teams en atleten in diverse sportdisciplines. Over het belang van goede mentale begeleiding schreef ze het boek Gas en Rem in de sport.
Gas staat voor emotie en rem voor de ratio. De juiste balans tussen de twee levert volgens Van der Klein-Driesen een optimale (sport)prestatie. In haar boek komen onder meer topsporters, coaches, ouders en scheidsrechters aan het woord. Ze praten over hun gevoelens en gedachtes bij trainingen en wedstrijden. Van der Klein-Driesen verbindt deze ervaringen met inzichten uit de sportpsychologie. Zo geeft ze praktische oefeningen die kunnen worden toegepast in trainingen, en laat ze zien welke mentale technieken sporters bij wedstrijden kunnen inzetten.
Van der Driesen-Klein benadrukt dat het bij haar methode om persoonlijk maatwerk gaat, de ene sporter is de tenslotte ander niet. Van der Klein-Driesen stelt daarom voor iedere sporter een persoonlijk mentaal plan van aanpak op.
Rol publiek
De sportpsycholoog kijkt niet alleen naar de atleten, ook de directe omgeving van sporters heeft haar aandacht, zoals de rol van toeschouwers. Interessant hierbij is haar analyse van de reacties van het aanwezige publiek tijdens de voor Feyenoord zo desastreus verlopen – en vooraf als kampioenswedstrijd bestempelde – wedstrijd tegen Excelsior van begin mei dit jaar. Saillant detail: Van der Klein-Driesen traint zelf zowel de jeugd van Excelsior als die van Feyenoord.
‘Je voelde rond de wedstrijd een enorme spanning’, zo vertelt ze dan in het Algemeen Dagblad. ‘De hele stad stond al dagen op zijn kop. Je persoonlijkheid draagt bij aan hoe je reageert als de wedstrijd in zo’n teleurstelling eindigt. Sommige supporters vluchtten letterlijk weg uit de Kuip. Een jongen naast me sloeg keihard tegen het stoeltje voor hem. De één wordt hoorbaar boos, emoties hebben dan de overhand: gas. De ander blijft rustig, is bezig met zijn gedachten: rem.’
Diverse scenario’s
Het is volgens Van der Klein zinvol om te weten hoe sporters tijdens een wedstrijd op het publiek kunnen reageren, spanning kunnen verminderen en zich kunnen herpakken. ‘Haal even één keer diep adem. Zorg dat je aandacht blijft bij de situatie. Dat zorgt voor wat rust en maakt je weer even bewust van wat er moet gebeuren.’ Verder helpt het volgens haar ook als sporters goed voorbereid zijn op ieder denkbaar scenario, of het nu goed of slecht gaat. ‘Dan kennen ze ook de oplossingen en lijkt het of ze het al eens eerder hebben meegemaakt.’
Gas en rem biedt zowel sporters als trainers een uitgebreid pakket aan mentale oefenstof, van ademhalingsoefeningen tot visualisatie tips. Het ‘cursusmateriaal’ is niet wollig geformuleerd – zoals vaak bij psychologisering het geval is – maar juist heel duidelijk en goed leesbaar opgeschreven. Het is wel jammer dat Van der Klein-Driesen vaak de meest eenvoudige oefening, of zelfs de simpelste gedachtegang, probeert te vangen in een schema of diagram. Dat had wel een onsje minder gemogen. Voor een ieder die zich wil verdiepen in de sportpsychologie is Gas en rem echter een prima startpunt of naslagwerk.