Recensie: ‘Jaap, een wondermens als vader’

Jaap, een wondermens als vader van Daniël Rewijk is een biografie van schaatser en wielrenner Jaap Eden. Op het Museumplein werd Eden in januari 1893 wereldkampioen langebaanschaatsen. Zijn prestaties veroorzaakte veel enthousiasme onder alle lagen van de bevolking. Hij werd zo de eerste nationale sportheld in Nederland. Hij won hierna nog twee wereldtitels op de schaats én twee op de wielerbaan. Maar wie was de mens Jaap Eden eigenlijk?

Na zijn sportieve carrière ging het snel bergafwaarts met hem. Hij vond geen bevrediging in een vaste baan en een geregeld bestaan. Hij zocht verstrooiing in alcohol. Door de drankconsumptie werd zijn leven aanzienlijk verkort. Hij overleed in 1925 – totaal berooid – op 51-jarige leeftijd. Er was niet eens geld voor een fatsoenlijk graf. Daar moest een inzamelingsactie voor op touw worden gezet

Sporthistoricus Rewijk schreef een geromantiseerd levensverhaal over Eden. Hij gebruikte Japi, de zoon van Eden, als hoofdpersoon om het verhaal te vertellen. In een reeks ontmoetingen met mensen die dicht bij zijn vader stonden, komt Japi er achter wie zijn vader werkelijk was. Het verhaal is fictief, maar de levensloop van Jaap Eden is gebaseerd op een feitelijke historische reconstructie. Dat doet Rewijk allemaal heel geloofwaardig en in tegenstelling tot Spaan plaatst hij zijn hoofdpersonen niet op een voetstuk. Als lezer raak je zo heel betrokken bij die rare vogel van een Jaap Eden,

Want wat mankeerde hem nu toch, om zijn leven zo te vergooien? In zijn sportieve topjaren verbleef hij bijvoorbeeld enige tijd in Parijs, waar hij naar eigen zeggen meer dan een ton per bij elkaar fietste in het baancircuit. En wat deed Jaap met al dat geld? ‘Ik verteer altijd meer dan ik verdien.’ En waar gaf hij dan al dat geld aan uit? ‘Drinken en rooken.’ Jaap hield wel van een feestje.

Hij leefde bij de dag, zonder zorgen om de toekomst. Als lezer weet je al vrij snel dat het niet goed met hem afloopt en wil je hem daarom, zeker gezien de geboorte van zijn zoon Japi, wel wakker schudden en belerend toespreken. Maar hij kon blijkbaar de adrenalinekick van het sporten enkel vervangen door drankinname. Dit drama leverde dan wel weer een mooi boek op.

Sommige boekverkopers op internet noemen Jaap, een wondermens als vader een kinderboek, maar dat is onzin. Het boek is prima te gebruiken als voorleesboek voor kinderen, maar daarnaast gewoon heerlijk leesvoer voor volwassenen.