Zoek op deze landkaart naar oorlogsverhalen in de sport in je eigen buurt

Waar jij nu woont, was tijdens de Tweede Wereldoorlog misschien wel een belangrijke plek voor de sport. In onderstaande interactieve landkaart kan je zoeken wat er in jouw buurt is gebeurd, gebaseerd op mijn nieuwe boek Door Wilskracht Zegevieren, dat vandaag verschijnt – hier bestellen of kopen bij je plaatselijke boekwinkel.

De wereld beleeft momenteel de grootste maatschappelijke crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Voor de eerste keer in 75 jaar is het internationale sportleven tot stilstand gekomen. Door deze samenloop van omstandigheden is mijn nieuwe boek extra actueel, want hoe gedraagt de sportende mens zich ten tijde van een wereldwijde maatschappelijke crisis?

Twee weken zonder sport 

Het internationale sportleven van 2020 ligt volgens verwachting nog maanden stil, in tegenstelling tot mei 1940. Na de Duitse inval was er in ons land na twee weken alweer georganiseerde sport. Op 23 mei 1940 speelden Nederlandse en Duitse militairen zelfs een onderling potje voetbal, nog geen tien dagen nadat ze op het slagveld tegenover elkaar stonden! Pas in september 1944 kwam de Nederlandse sport definitief tot stilstand.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde sport een belangrijke sociale functie. Honderdduizenden mensen vonden afleiding. Dat gold zelfs voor de Joodse sporters, die vanaf 1941 werden verwijderd uit sportverenigingen. Via contactadvertenties organiseerden ze hun eigen wedstrijden, tot ze massaal werden afgevoerd en vermoord. Deze oproepjes zijn nu weer teruggevonden.

Onderduikers zetten met sport hun eigen leven op het spel, tot in de Hongerwinter toe. Ze zochten afleiding door een stukje te schaatsen, ondanks waarschuwingen van de Nederlandse regering.

En ook voor zwaargewonde Nederlandse militairen bracht sport verlichting. In het verzorgingstehuis Kareol in Aerdenhout werd zeer succesvol sport gebruikt tijdens de medische behandelingen van deze patiënten, voor de eerste keer in de Nederlandse geschiedenis. Dat was onder leiding van Charles Pahud de Mortanges, viervoudig olympisch kampioen paardensport. Hij zette zelfs zijn paarden aan het werk, waarmee hij zijn olympische titels had gewonnen!

Over deze sociale functie van sport in oorlogstijd is vandaag mijn boek Door Wilkskracht Zegevieren verschenen. Naast opmerkelijke verhalen verzamelde ik data, die een nieuw beeld geven over de sportende mens ten tijde van een zware maatschappelijke crisis. Ik gebruikte hiervoor nieuwe onderzoeksresultaten van Netwerk Oorlogsbronnen over het aantal oorlogsslachtoffers in Nederland. Deze cijfers worden vergeleken met de oorlogsslachtoffers in de sport om te zoeken naar overeenkomstige patronen. Ook vond ik veel nieuwe informatie over de 2212 omgekomen KNVB-leden in oorlogstijd.

Door Wilskracht Zegevieren is vanaf vandaag te koop – hier of bij eigen boekhandel.