De eerste atletiekbaan van Nederland

Waar lag de eerste atletiekbaan van Nederland? En wie heeft die aangelegd?

In de jaren vóór de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam was Nederland een wat achterlijk land op sportgebied. Zo was er nog nergens in ons land een atletiekbaan, die voldeed aan de internationale normen. De bouw hiervan in het Olympisch Stadion zorgde dan ook voor de nodige problemen, maar het is aan de Zweedse coach William Kreigsman te danken dat dit goed is verlopen.

De stoere Zweed heeft een ijzeren wil en stelt er een eer in, de baan zoo goed te maken, als onder de gegeven omstandigheden mogelijk is en daardoor Nederland voor blamage te bewaren.

Twee jaar voor die Spelen kwam hij in Nederland werken om het kwakkelende Nederlandse atletiekwereldje gereed te maken voor het sportevenement. Op de voorgaande Spelen, die van 1924 in Parijs, had Kreigsman al wat sporters uit Nederland leren kennen. “Een kennismaking die wederzijds goed bevallen was,” aldus het Algemeen Handelsblad, “vandaar ook, dat hij zoo gaarne hier te lande eene aanstelling wilde hebben.” Waarschijnlijk speelde Ad Paulen een rol in deze goede verstandhouding, want deze Nederlandse atleet had over de hele wereld zijn atletiekvrienden.

Speerwerper

Kreigsman was in 1886 in Zweden geboren in een sportieve familie. Zijn vader was atleet, zodat de jonge William vroeg in de sport belandde. In 1910 behaalde hij zijn leraarsdiploma voor lichaamsontwikkeling; twee jaar later deed hij als speerwerper mee aan de Olympische Spelen, die toen in zijn eigen land werden gehouden. In de volgende decennia speelde hij vanwege zijn enorme technische sportkennis een grote rol in de internationale atletiek – óók in Amsterdam.

Kreigsman had ook de capactiteit om een atletiekbaan aan te leggen, maar helaas meende het Nederlandse organisatiecomité voor de Olympische Spelen dat zijn hulp niet nodig was. Twee weken vóór de openingsceremonie lag er daarom een baan met een hoogteverschil van enkele decimeters, waar de buitenlandse atleten weigerden op te trainen. Atletiekbestuurder G.A. Burger trok daarom aan de noodrem: “De uitvoering van het werk heeft heel veel te wenschen overgelaten. Brengt men geen grondige verbetering in de athletiekbaan aan, dan zal men naar alle uithoeken der wereld seinen, dat niet de baan te wenschen overliet, doch dat het Amsterdamsche Stadion en de athletiekwedstrijden een mislukking waren.”

De wereld over

Zijn boodschap was duidelijk: alleen Kreigsman kan onze reputatie redden. “Veel, veel te laat eigenlijk,” vond het Algemeen Handelsblad, “maar de stoere Zweed heeft een ijzeren wil en stelt er een eer in, de baan zoo goed te maken, als onder de gegeven omstandigheden mogelijk is en daardoor Nederland voor blamage te bewaren. Men kan zien, dat er haast achter het werk wordt gezet.”

Op 16 juli begon hij aan de baan en op 29 juli liep Paavo Nurmi hierop een nieuw olympisch record – slechts dertien dagen later! Eindelijk snapte Nederland wat voor een genie het in huis had, zodat de KNAU nog in datzelfde jaar meer sintelbanen wilde aanleggen, ‘geheel volgens het systeem-Kreigsman’. Net op tijd, want een jaar later verhuisde de Zweed naar Los Angeles om daar de atletiekbaan aan te leggen voor de volgende Olympische Spelen. De wereld heeft tot 1947 kunnen profiteren van Kreigsman, want in dat jaar overleed hij in Stockholm, in de stad van zijn olympische debuut.