De Armada versla je na een potje Bowls

Het WK Bowls in het Britse Hopton is in volle gang. Bowls wordt gespeeld met ballen die wel wat weghebben van ouderwetse kanonskogels. Was vice-admiraal Sir Francis Drake daarom zo gek op die sport?

Bij Bowls – in Nederland ook wel koersbal genaamd – is het de bedoeling dat spelers afgeplatte ballen, bowls, zo dicht mogelijk naar een kleinere doelbal rollen. De ballen zijn niet helemaal rond, de vorm doet een beetje denken aan die van een Edammer kaas. Een bowl weegt iets meer dan een kilo, waarbij het gewicht ongelijk in de bal is verdeeld. Zo is het mogelijk om met effect te spelen, waarbij de koers van de bal redelijk eenvoudig is te manipuleren.

De sport lijkt op jeu de boules, alleen wordt de bal bij de Franse versie met een boog door de lucht richting doel geworpen, en bij bowls rolt deze altijd over de grond. Curling is een ijsvariant van bowls die vooral populair is in Canada en Scandinavië. Bowls wordt sinds enkele decennia ook in Nederland beoefend. De sport is zeer populair in Engeland en werd als lawn bowling ook bekend in de voormalige koloniën. In Southampton ligt de oudste nog in gebruik zijnde bowlsbaan. Deze is in 1299 aangelegd.

Armada Invencible

Een kleine driehonderd jaar later stort vice-admiraal Sir Francis Drake zich in datzelfde Engeland vol overgave op een beroemd geworden potje bowls. We schrijven 18 juli 1588 en Drake laat dan zijn kazen rollen op de baan van Plymouth Hoe. Terwijl hij aan het spelen is komt hem het nieuws ter oren dat de Spaanse Armada in aantocht is. Met behulp van deze zogenaamde ‘Onoverwinnelijke Vloot’ wil de Spaanse koning Filips in de zomer van 1588 Engeland binnenvallen. De vloot zal echter minder onoverwinnelijk blijken te zijn dan zijn bijnaam rechtvaardigt en zal Filips vooral veel kopzorgen geven. Zo overlijdt de zeer ervaren en gevreesde admiraal Don Álvaro de Bazán vlak voordat de vloot uitvaart.

De expeditie komt nu onder leiding te staan van een neef van Filips, Alonzo Pérez de Guzmán el Bueno, de hertog van Medina-Sidonia. De goede man heeft alleen wat weinig praktijkervaring. Hij protesteert dan ook met de woorden: ‘Ik ben een man van zee noch oorlog.’ Hoewel hij kapitein-generaal is van Andalusië, heeft hij nog nooit gevochten en nimmer op een schip gestaan.

Na het overlijden van zijn ervaren admiraal volgt spoedig nog een tegenvaller voor Filips. Hij is namelijk op hetzelfde moment in oorlog met een ander landje dat dapper weerstand biedt aan de Spaanse overheerser. Het gaat natuurlijk om het staatje dat tegenwoordig Nederland heet en verwikkeld is in een conflict dat we nu de Tachtigjarige Oorlog noemen.

Nederlandse blokkade

Wanneer de Armada door Het Kanaal vaart om een invasieleger te gaan begeleiden dat op schuiten van Vlaanderen naar Engeland overgezet moet worden, blijkt dat leger zich niet te kunnen inschepen, omdat Nederlandse schepen de havens blokkeren.

Juist op dat moment krijgt Drake te horen dat Spaanse marine onderweg is en een bedreiging vormt voor de Engelsen. Terwijl hij drukdoende is met het werpen van zijn bowls, zegt hij naar verluidt tegen de boodschapper van het oorlogsnieuws: ‘We maken eerst dit potje Bowls af, dan is er nog tijd zat om de Spanjaarden in de pan te hakken.’ Zo gezegd, zo gedaan. Na beëindiging van de match, springt hij op zijn oorlogsbodem en vaart richting Spanjaarden.

Al snel wordt de Armada uiteengeslagen door de Engelsen. De Spaanse vloot raakt daarbij zo zwaar beschadigd, dat wordt besloten om via een omweg rond Schotland weer naar huis terug te keren. Op de terugreis vergaat ook nog eens een aanzienlijk deel van de Spaanse schepen op de Ierse kust. Deze mislukking is een enorme tegenslag voor Filips, en hij verliest er internationaal veel aanzien door.

Drake krijgt hierna juist alleen maar meer aanzien. Hoe roemrucht hij zijn Spaanse tegenstanders ook heeft verslagen, het is niet bekend of Drake zijn potje bowls ook heeft gewonnen.