De Amsterdamse zwemmer Piet Ooms was begin vorige eeuw één van de eerste internationale sporthelden

Op 11 december 1884 werd Piet Ooms geboren, één van de beste Nederlandse openwaterzwemmers aller tijden. Hij was ook één van de eerste Nederlandse sporters die in het buitenland bekend werd. Het succes kwam hem alleen niet aanwaaien, want ‘Dikke Piet’ moest er hard voor trainen.

Piet Ooms met zijn prijzen. Foto via het Stadsarchief Amsterdam

Piet Ooms uit Amsterdam won al op tienjarige leeftijd zijn eerste wedstrijd. ´De eerste prijs werd gewonnen door de aardige, kleine dikke Pietje Ooms´, aldus het Overijssels dagblad in de jaren vijftig.

Kleine Piet werd groter, slanker, sterker en sneller. Dat kwam onder meer door zijn trainingsarbeid binnen en buiten het zwembad. Zo ging hij als hij uit school kwam, naar het Weesperplein en liep dan hard achter de paardentram naar het Centraal Station.

Op zijn achttiende won hij zijn eerste Nederlandse kampioenschap over 80 meter ´buikzwemmen´. Een jaar later had Piet Ooms alle Nederlandse records op de 40 meter, 80 meter, 240 meter, 600 meter en de Engelse mijl gebroken. Hij won in totaal 18 nationale titels. Ook zwom hij toen al in het buitenwater en won hij Enkhuizen-Stavoren. Er was toen nog geen afsluitdijk, dus die wedstrijd was door de zeestromen bijzonder zwaar.

Europa

In 1910 begon zijn zegetocht door Europa. Zo won hij onder meer de lange afstand zeezwemwedstrijden Le Havre-Trouvaille en Villefranche-Nice. Ook in Londen en Hamburg boekte hij aansprekende resultaten. In Parijs was hij het meest succesvol: de prestigieuze wedstrijd Traversé de Paris won hij driemaal. In de Franse hoofdstad had Ooms zelfs een vast hotel langs de zwemroute. Als herkenningsteken hing de hoteleigenaar de Nederlandse vlag buiten, zodat Ooms wist dat hij vanaf daar nog maar vier kilometer voor de boeg had.

In 1908 deed Ooms mee aan de Olympische Spelen in Londen als zwemmer, en als lid van het Nederlandse waterpoloteam. Dat verliep niet zo goed: op de 1.500 meter vrije slag werd hij al in de tweede ronde uitgeschakeld en met waterpolo eindigde hij op de vierde en tevens laatste plaats.

Foto via het Stadsarchief Amsterdam

Champagne

Ooms was een van de eerste Nederlandse sporters met een persoonlijke coach. Vanaf het begin van zijn carrière werkte hij samen met Bram Felleman, die hem in het buitenwater vanuit een begeleidende boot verzorgde en adviseerde. Als Ooms een inzinking kreeg, ontkurkte Felleman een fles champagne en sprong daarmee in het water om het bij de zwemmer naar binnen te gieten. Zo hervond hij zijn krachten om verder te gaan.

‘Belangrijk bij lange afstand is het verdelen van je krachten, daarin was Bram een genie,’ zo zei Ooms in 1952 voor de VARA-radio. Ook had het duo een gebarentaal ontwikkeld, want anders kreeg Ooms water binnen tijdens het zwemmen.

Driftig

Ooms kon een grillig type zijn, zo wist zijn kleinzoon Frits in 2007 in een gesprek met sporthistoricus Jurryt van de Vooren te vertellen: ‘Van de gemeente Amsterdam had mijn grootvader een klein autootje gekregen, omdat hij tot ereburger was benoemd wegens zijn overwinningen. Op een dag kwam hij aangereden en zag een haringkar op zijn ‘plekkie’ voor zijn huis staan. Op typisch Amsterdamse manier, waarbij veel symbolische taal werd gebruikt, werd de uitbater te verstaan gegeven op te donderen met z’n handel. Die had daar echter geen trek in.’

Moest je net Piet Ooms hebben. ‘Mijn grootvader schoof daarna met z’n autootje de hele handel zo de gracht in. De gracht dreef vol met augurken en harinkies. De verkoper was helemaal over z’n toeren.’ Ooms was overigens niet de beroerdste. Hij toverde al snel honderd gulden tevoorschijn voor een nieuwe kar. Wel met de toevoeging dat als die kar er morgen opnieuw zou staan ‘hij ’m weer de gracht in zou mieteren’.

Filmwereld

Ooms ging heel lang door met zijn sport:  Zijn laatste wedstrijd zwom hij toen hij 36 jaar oud was. Na zijn actieve loopbaan werd Ooms succesvol zakenman in de filmbranche. Hij overleed op 14 februari 1961 in Amsterdam.