De hongerige innovator van het sportklimmen

Vandaag staat het sportklimmen op het olympisch programma. Aartsvader van de sport is de Brit Oscar Eckenstein, die onder meer een eerste serieuze poging deed om de K2 te bedwingen. Eckenstein was een curieuze verschijning die vele technische innovaties in het sportklimmen op zijn naam heeft staan.

In de klimsport is een ‘boulder’ een korte, vaak erg moeilijke, route op een relatief kleine rots, steen of kunstmatig gebouwde muur. Als sport ontstond ‘boulderen’ eind negentiende eeuw min of meer tegelijkertijd in Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië, toen bemiddelde sportieve mannen bergen begonnen te beklimmen. Het was echter de Britse ingenieur Oscar Johannes Ludwig Eckenstein die de boulderingtechnieken verfijnde en op papier zette.

Eckenstein werd op 9 september 1859 geboren in Londen. Hij was de zoon van een Duitse vader een Engelse moeder. Eckenstein senior was in 1848 om politieke redenen vanuit Duitsland naar Groot-Brittannië gevlucht. Eckenstein junior had al van kinds af aan grote interesse in chemie en wiskunde.

Die enorme interesse in wiskunde zou hem later van pas komen, want hij werd uiteindelijk ingenieur voor de International Railway Congress Association. Ook al was hij een curieuze verschijning – hij droeg in alle jaargetijden sandalen, had een wilde baard, was armoedig gekleed en rookte graag pijp – hij werd door zijn collega’s bij de spoorwegen alom gewaardeerd en geprezen om zijn technisch innovatieve denken.

Balanstechnieken

Eckenstein ontdekte de klimsport in de heuvels van het Engelse Lakedistrict. Hij zou zich hierna in hoog tempo ontwikkelen tot een fanatiek klimmer in de Alpen. In de loop van zijn bergsportcarrière kwam Eckenstein met tal van vernieuwen. Hij gebruikte daarbij zijn kennis als ingenieur om bij het klimmen goede balanstechnieken te ontwikkelen.

Verder is hij de uitvinder van de zogenaamde Eckenstein crampon (bergschoen met spikes) en de korte, lichte ijsbijl, die met één hand gedragen kan worden. Verder schreef hij in april 1900 in Sandow’s magazine (Sandow is de grondlegger van het moderne bodybuilding) het artikel Hints to young climbers. Bij het ‘boulderen’ gaf hij daarin de startende rotsklimmer onder meer het opmerkelijke advies om het gehele lichaam te gebruiken, dus ook ‘de kin, de mond en de ellebogen’. Hij was ook de eerste die bouldercompetities met puntentellingen organiseerde.

In 1892 werd Eckenstein gevraagd om mee te gaan op een grote expeditie naar de Karakoram, een gebergte in Centraal-Azië, op het grensgebied van Pakistan, India, China en Afghanistan. De expeditie werd onder meer georganiseerd en gesponsord door de Royal Society en de Royal Geographical Society, en stond onder leiding van Martin Conway, baron van Allington.

Ruzie

Tijdens de expeditie ontstond er al snel frictie tussen de pompeuze, betweterige baron Conway en de eigengereide, slonzige ingenieur Eckenstein. Conway beschuldigde Eckenstein er op een gegeven moment zelfs van dat hij hem had proberen te vergiftigen. Eckenstein moest de expeditie dan ook vroegtijdig verlaten. Dat deed hij, maar niet voordat hij met een vriend een copieuze maaltijd had genuttigd.

Het moet een enorm diner geweest zijn. Zo at het duo: twee gebraden kippen, een dozijn gebakken eieren en zes chaputties (soort Indiase broodjes). Dit alles werd weggespoeld met twee liter melk. De twee vielen hierna snel in slaap, maar werden om zes uur ’s ochtends alweer hongerig wakker. Er werden weer twaalf gebakken eieren soldaat gemaakt, enkele liters melk gedronken en tien koteletjes en enkele chaputties opgepeuzeld. De twee vrienden vonden het om tien uur alweer tijd voor de lunch. Toen gingen er negentien gebakken eieren en evenzoveel chapputties, en een paar liter melk door het maagdarmkanaal. Berglucht maakt hongerig.

Spion

Tien jaar later, in 1902, zou Eckentenstein aan zijn tweede grote expeditie in Centraal-Azië beginnen. Onder zijn leiding zou er in dat jaar voor het eerst een serieuze poging ondernomen worden om de K2 te beklimmen, de op één na hoogste berg ter wereld, na de Mount Everest. Bij aankomst in India werd Eckenstein echter door de Britse autoriteiten gearresteerd. Hij zou zogenaamd een Duitse spion zijn, en de toegang tot Kashmir werd hem ontzegd. Nadat Eckenstein had gedreigd om de pers in te schakelen werd hij vrijgelaten. Het is zeer waarschijnlijk dat de eerdergenoemde, invloedrijke en jaloerse baron Conway iets met de arrestatie te maken had, maar dat is nooit bewezen.

Hij wist de top dan van de K2 niet te bereiken, maar hij vond wel de beste route voor het beklimmen van de berg, welke later ook is gebruikt voor andere toppogingen in 1938 en 1952, en voor de eerste succesvolle beklimming in 1954.

Eckenstein zou zijn hele verdere leven aan bergsport blijven doen, maar hij werd daar wel sterk bij gehinderd door aandoeningen aan zijn luchtwegen. Hij overleed op 8 april 1921 aan de gevolgen van tuberculose.