De maand van het digitaal erfgoed is begonnen, met voor de eerste keer aandacht voor sportgeschiedenis

Het is 1 november en dat betekent dat de Maand van het Digitaal Erfgoed is begonnen. Op 8 en 9 november is er in het Olympisch Stadion extra aandacht voor sporterfgoed. Daar kan jij ook bij zijn, gratis zelfs.

Foto via het Stadsarchief Amsterdam

Misschien had je het nog niet door, maar vandaag is de Maand van het Digitaal Erfgoed begonnen. Het Olympisch Stadion speelt op 8 en 9 november een belangrijke rol als gastheer van de HackaLOD 2024.

Ik vind heel snel materiaal van Finland tot Griekenland en hoef daarvoor niet eens Grieks of Fins te spreken

Linked Open Data

Archieven en musea hebben steeds meer de beschikking over digitale collecties en onderliggende data, die wereldwijd met elkaar worden verbonden via het systeem van Linked Open Data. Zo is het mogelijk om bij alle betrokken instellingen tegelijk te zoeken, waarmee er veel sneller dwarsverbanden zichtbaar worden. We noemen dit het digitale geheugen.

Zo is Europeana een ideale site, omdat het materiaal van erfgoedinstellingen in heel Europa worden gebundeld. Als ik wil weten wat er beschikbaar is over de Olympische Spelen, vind ik heel snel materiaal van Finland tot Griekenland – in veel gevallen buiten het eigen land nog onbekend. En daarvoor hoef ik niet eens Grieks of Fins te spreken.

Een voorbeeld. In 1921 werd in Monte Carlo het eerste internationale vrouwensportevenement georganiseerd door Alice Milliat. Er waren geen Nederlandse deelnemers, wat het meteen al moeilijk maakt om hierover iets te vinden in Nederlandse bronnen. Via Europeana zoekt de gebruiker gelukkig ook in internationale bronnen, waardoor er enkele tientallen foto’s zijn te vinden via de nationale bibliotheek van Frankrijk – hier.

Helemaal leuk is dat die afbeeldingen allemaal in het publieke domein staan, zodat die vrijuit kunnen worden gebruikt. Dat doe ik dan ook hieronder.

Digitaal erfgoed

Zo’n vergeten foto van een vergeten evenement is maar een heel simpel voorbeeld van digitaal erfgoed. Er is natuurlijk veel meer mogelijk, want met al die foto’s kan ik ook een film kunnen maken. Met gebruik van AI voeg ik er extra effecten aan toe.

De mogelijkheden voor digitaal erfgoed zijn nog veel groter en daarvoor werd het Netwerk Digitaal Erfgoed opgericht. Samen met de erfgoedsector, provincies, gemeenten en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt daar het digitale geheugen zichtbaar gemaakt. Dragende instellingen zijn KNAW Humanities Cluster, de Koninklijke Bibliotheek, het Nationaal Archief, Beeld & Geluid, het Nieuwe Instituut en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Sporterfgoed

Dit netwerk coördineert ook de Maand van het Digitaal Erfgoed met activiteiten in het hele land. Eén van de manieren om dat te doen is de HackaLOD, een jaarlijks evenement waarbij teams met specialisten zich een nacht laten opsluiten in een historisch gebouw. Met gebruik van historische data bouwen zij apps en games, die voor een breed publiek zijn bedoeld. Sinds de doorbraak van kunstmatige intelligentie is er op dit terrein een enorme sprong gemaakt.

De eerste HackaLOD was in 2014, waarmee die nu dus tien jaar bestaat. Deze jubileumeditie is ook nog eens in een olympisch jaar, zodat die wordt gehouden in het Olympisch Stadion.

Het sporterfgoed is het centrale thema, al is dat niet bindend. De deelnemers worden wel verzocht of ze dit onderwerp op willen nemen in hun projecten.

Er is zowel een vakjury als een publieksprijs voor het beste ontwerp

Publiek evenement

De HackaLOD vindt grotendeels ’s nachts plaats. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het voor een geïnteresseerd publiek niet zo heel boeiend is om te kijken naar de verschillende teams achter hun schermen. Dat deel is dan ook besloten.

Op zaterdag 9 november is het publiek dan weer wél welkom als de deelnemers hun werk laten zien. Als extragratisbonus worden er vanaf 12 uur eerst nog korte rondleidingen gegeven door het Olympisch Stadion.

Daarnaast zal ik vertellen over een bijzonder project in het sporterfgoed in 2025. Schrijver Marcel Rözer (mijn oude collega bij Sportpaleis De Jong) bespreekt de parallellen tussen kunst en sport. Tot slot vertellen Rachel Gillet, Jan Bant en Maryse Vorm over het gedeelde sporterfgoed van Nederland, het Caribisch gebied en Suriname.

Er is zowel een vakjury als een publieksprijs voor het beste ontwerp. De aanwezigen bepalen wie de publieksprijs wint. De vakjury bestaat uit Erwin Folmer, Claudia van Oppen, Robert Sanderson, Geert-Jan Bogaerts en ondergetekende.

De toegang is gratis, aanmelden hier.