De voorgangers van de Tour de France voor vrouwen

De Tour de France Femmes gaat maandag van start in Nederland. In het verleden bestonden er diverse rondes van Frankrijk voor vrouwen.

Mien van Bree en Maria Goudens in de jaren dertig. Foto via het Haags Gemeentearchief

De eerste etappes voeren door Rotterdam, Den Haag en Dordrecht. Volgens de Haagse sportwethouder Hilbert Bredemeijer is dat ook als eerbetoon aan Mien van Bree uit Loosduinen, officieus wereldkampioene wielrennen in 1938 en 1939. “Dat was in een tijd dat vrouwenwielrennen niet zo vanzelfsprekend was. Met het binnenhalen van de Tour de Femmes laten we zien dat voor ons mannen en vrouwen gelijk zijn.”

In de jaren van Van Bree was er inderdaad nog geen sprake van een wielerronde van vrouwen. Midden jaren vijftig werd er op initiatief van Jean Leulliot voor de eerste keer een Tour Féminin verreden. Deze Leulliot was lange tijd de organisator van Parijs – Nice en een man van ideeën. De wedstrijd die in 1955 werd verreden bestond uit vijf etappes en werd gewonnen door de Britse Millie Robinson. Dit was een eenmalig evenement.

Tour de France féminin

Van 1984 tot en met 1989 werd de wedstrijd onder de naam Tour de France féminin georganiseerd, op dezelfde dagen en over hetzelfde parcours als de mannen. In het voorprogramma van de mannen, dat dan weer wel. Tourbaas Félix Lévitan nam hoogstpersoonlijk de organisatie op zich.

´Natuurlijk was dit initiatief verre van belangeloos´, schreef Benjo Maso in Het zweet der goden. Zo hoopte Lévitan bijvoorbeeld Chinese dames aan de start te krijgen. ´Maar dat neemt niet weg dat het vrouwenwielrennen enorm gestimuleerd werd nu het van het prestige van de Tour de France kon meeprofiteren. De winnaressen van de gele en de groene trui stonden op de Champs-Elysées op hetzelfde podium als Laurent Fignon, Bernard Hinault en Greg Lemond.

Mieke Havik in het geel

De Nederlandse wielrenster Mieke Havik had indertijd een column in Wieler Revue. Zij was in de wolken toen ze als winnares van de eerste Touretappe ook meteen de allereerste gele trui mocht aan trekken: ´Bedankt Félix Lévitan. Bedankt Jacques Goddet. Dankzij jullie twee is mij de grote eer te beurt gevallen als eerste gele truidraagster de geschiedenis van de Tour de France voor vrouwen in te gaan!´

Peter Post had niets met vrouwenwielrennen. Foto: Nationaal Archief.

Peter Post was vooraf minder enthousiast. Havik: ´Hij liet ons meewarig blijken dat hij die vrouwentour helemaal niet zag zitten´ Het is de vraag wat Post – als vertegenwoordiger van het omvangrijke conservatieve deel van de wielerfamilie – zal hebben gevonden van de manier waarop Havik zich doorgaans voorbereidde op haar Touretappes. Met ontspanningsoefeningen en zelfhypnose.

In ieder geval presteerden de vrouwen van ploegleider Ben Scheperkamp in 1984 stukken beter dan de meeste Nederlandse heren. De vrouwen zagen groen en geel. Behalve Havik reden ook Heleen Hage en Connie Meyer in de gele trui. Hage en Meyer wonnen meerdere etappes, net als Petra de Bruin, terwijl Havik zelf de groene trui van het puntenklassement naar Parijs bracht.

Los Angeles 1984

Nu moet wel gezegd worden dat veel toprensters uit het buitenland in de Tour ontbraken, vanwege de olympische wegrit in Los Angeles later die maand. Maar toch, de oranje dames deden het uitstekend. De Nederlandse successen leverden zelfs behoorlijk wat aandacht van de media op. De Volkskrant zond een extra mannetje naar die nieuwe vrouwentour en de Deventer Courant zelfs twee.

In de Alpen hadden de meeste Nederlandse rensters wat minder in te brengen. Net als Theo Middelkamp in 1936 had Havik nooit eerder ‘zulke joekels van bergen’ beklommen. Achter de Amerikaanse Marianne Martin werd Heleen Hage wel knap tweede in het eindklassement. Zij was de jongere zus van voormalig wereldkampioene Keetie (van Oosten-) Hage, een toprenster van het niveau van Leontien van Moorsel.

Versplintering

De wedstrijd werd vanaf 1990 niet meer gelijk met de mannen verreden en heette voortaan Tour de la CEE féminin. Astrid Schop en Leontien van Moorsel wonnen deze koers respectievelijk in 1991 en 1992. In 1993 stopte de wedstrijd, omdat er problemen waren met het aantrekken van sponsoren en gaststeden, waardoor er vaak lange reistijden waren tussen de verschillende etappes.

Vanaf 1992 werd ook de Tour cycliste féminin georganiseerd door Pierre Boué, een concurrent van Société du Tour de France. In 1998 veranderde de koers van naam en heette vanaf toen La Grande Boucle féminine. De koers werd in de loop der jaren steeds korter en stierf een langzame dood. In 2009 vond de laatste editie plaats.

Hierna werd nog van 2014 tot en met 2021 de La Course by Le Tour de France, kortweg La Course, georganiseerd. De eendaagse wedstrijd vond plaats tijdens een etappe van de Ronde van Frankrijk voor mannen, grotendeels op hetzelfde parcours.