Franz Fuchs was de eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland

Nog voordat de eerste officiële profwedstrijd was gespeeld, was Oostenrijker Franz Fuchs al de eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland.

Ingekleurde foto

Door Micha Peters en Jurryt van de Vooren

Vraag van Gerard Helsema aan Sportgeschiedenis: wie was de eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland? Zelf schreef Helsema het boek Aronld Birch, de eerste profvoetballer in Groningen. Birch was tijdens de Eerste Wereldoorlog in Groningen geïnterneerd als Brits soldaat, waar hij als doelman speelde voor het legerteam.

In 1915 verbleef hij korte tijd in zijn vaderland wegens familieomstandigheden, om meteen even een contract als profvoetballer te tekenen bij Sheffield Wednesday. Toch moest hij terug naar Groningen en speelde in 1916 twee keer stiekem mee bij Be Quick. In 1918 was zijn aanwezigheid inmiddels wél officieel en speelde hij tien officiële wedstrijden voor Be Quick.

Zo was Birch een buitenlandse profvoetballer in Nederland, maar zónder contract. Betaald voetbal bestond in die tijd tenslotte nog niet in ons land, waarmee Birch ook niet als profvoetballer in dienst stond van Be Quick.

De start van het profvoetbal

Voor de eerste buitenlandse profvoetballer mét contract moeten we zoeken in 1954, het jaar waarin de Nederlandse Beroeps Voetbalbond NBVB startte met een profcompetitie – aanvankelijk nog tegen de zin van de KNVB. Waren er in die tijd al buitenlandse spelers? Samen met René Waning van Voetbalarchieven.nl gingen we op zoek.

De profvoetbalwedstrijd Alkmaar – Venlo van 14 augustus 1954 wordt tegenwoordig beschouwd als eerste in Nederland, alhoewel er in 1934 ook al zoiets was gebeurd. 

Hoe dan ook: zouden er in 1954 buitenlanders hebben meegedaan? Dan hebben we tenslotte meteen antwoord op onze vraag. Dit waren de spelers:

En jawel: de Duitser Gerrit Schenke was door Venlo aangetrokken als contractspeler (dus niet Selenke, zoals hierboven staat). Zijn werkvergunning leverde daarna alleen veel gedoe op, omdat Schenke niet voldeed aan alle criteria. Desondanks kwam de Duitser enkele wedstrijden in actie in de NBVB-competitie. Pas in maart 1956 kreeg hij eindelijk toestemming, inmiddels voor Helmond.

De geheime wedstrijd

Schenke speelde mee in de eerste officiële profvoetbalwedstrijd én enkele wedstrijden daarna, maar toch is hij niet de eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland. De Oostenrijker Franz Fuchs deed die dag ook als buitenlandse speler mee en na onderzoek blijkt hij een langere geschiedenis in het Nederlandse voetbal te hebben dan zijn Duitse collega. Hij was in die tijd trainer van profclub Rotterdam, maar speelde zelf ook regelmatig. 

Op 26 juli 1953 bijvoorbeeld was er een gelegenheidswedstrijd met profvoetballers in Den Haag, op Duinhorst. Het was de rentree van Faas Wilkes op Nederlandse voetbalgrond, onder protest van de KNVB. Er stonden meer indrukwekkende namen op het veld, zoals Kees Rijvers, Bertus de Harder en Cor van der Hart. Ook hier deed Fuchs mee, aldus het verslag van Algemeen Handelsblad. 

De Oostenrijker ontpopt zich zo als eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland – nog vóór het profvoetbal was ingevoerd! Hij deed zelfs mee aan een geheime wedstrijd op 9 augustus 1954, waarover de spelers op voorhand niets was verteld. Ze stapten in de spelersbus zonder te weten waarheen die zou gaan en waarom. 

Het begin van het Nederlandse profvoetbal was één groot avontuur, blijkt hier wel. Zoals Nieuwsblad van het Noorden twee dagen later schreef: ‘Te Alkmaar is Maandagavond onder grote geheimzinnigheid de profwedstrijd Alkmaar—Amsterdam gespeeld. Met de assistentie van politie, en een staf van bewakers werden pers en publiek geweerd.’ En ook hier stond Fuchs als speler op het veld, ‘de Oostenrijkse trainer van de profclub Rotterdam’.

Dat is dus al zijn tweede profwedstrijd voordat het profvoetbal officieel in ons land was ingevoerd! Deze speler-coach stond in de eerste weken van de NBVB-competite ook nog enkele keren op het veld. 

Daarmee mogen we Frans Fuchs toch echt beschouwen als de eerste buitenlandse profvoetballer in Nederland.  In 1990 is hij overleden, waarbij hij vooral werd herinnerd als coach van onder meer ADO en Feyenoord – in het laatste geval tijdens het landskampioenschap van 1962 en de legendarische boottocht naar Lissabon in 1963 voor de Europa-Cupwedstrijd tegen Benfica.