Joop Zoetemelk was in 1979 de laatste Nederlandse winnaar van de Vuelta

De Vuelta van 1979 werd gewonnen door Joop Zoetemelk. Een bijzondere prestatie voor een Nederlander, want alleen Jan Janssen is dit ook gelukt.

Het had niet veel gescheeld of de Vuelta van 1979 was niet doorgegaan. Dat had alles te maken met opstandige Basken.

In het politiek roerige Spanje van die tijd was een hervormingsseis die door heel het land te horen was, al voor de dood van dictator Franco in de herfst van 1975, de roep om een zekere mate van regionale onafhankelijkheid. Dit verschijnsel stond bekend als Fiebre autonomica – autonomiekoorts. Juist vanwege het fanatiek centralisme van Franco, werd de meest vasthoudende oppositie tegen zijn regime vaak geuit in regionaal nationalisme. Fiebre autonomica was vooral voelbaar in Catalonië en het Baskenland.

Spijkers op de weg

De Ronde van Baskenland kon altijd ongehinderd doorgaan, maar de Vuelta was een aantrekkelijk doelwit voor de separatisten, vooral vanwege de vele buitenlandse journalisten in de karavaan. In de laatste etappe en de daaropvolgende tijdrit van de Vuelta van 1978 was het dan ook goed raak. In Durango, na 50 kilometer koers, was de weg bezaaid met keien en spijkers.

De renners konden niet verder en werden per bus naar Zarauz gebracht om daar de laatste 34 kilometer naar San Sebastian te fietsen. In de afsluitende tijdrit die een paar uur later verreden werd, werden de renners bekogeld met zand en stenen. Weer moesten diverse renners afstappen. De uitslag van deze tijdrit werd dan ook niet meegeteld in het klassement.

De Spaanse wielerbond besloot dat het jaar daarop de Vuelta het Baskenland niet meer zou aandoen. Dat betekende impliciet het einde van de ronde, want die werd gesponsord door nota bene de Baskische krant El Correo. Die krant zag uiteraard geen brood in een ronde zonder Baskenland.

Gelukkig was daar Luis Puig, de vindingrijke voorzitter van de Spaanse Wielerbond. Hij contracteerde Unipublic, een bedrijf dat was gespecialiseerd in het organiseren en commercieel uitbaten van sportevenementen. Kledingbedrijf Lois werd de nieuwe hoofdsponsor. Eind april ging de Vuelta van start.

Bloedvorm

Zoetemelk was inmiddels 32 jaar oud en reed voor de ploeg Miko-Mercier. In 1974 had hij na een zware val in de Midi Libre moeten vechten voor zijn leven. Na zijn herstel haalde hij echter betere resultaten dan ooit. Kort voor de start van de Vuelta had hij voor de derde maal Parijs-Nice gewonnen. Hij was in bloedvorm.

Grootste concurrent was de Belg Lucien van Impe. Na een zware valpartij was de zuiderbuur echter te zwaar gehavend om nog serieus mee te strijden om de eindoverwinning. Ook hij was al direct zeer onder de indruk van de Nederlander. Volgens de Belg zou Zoetemelk zonder zware ongelukken dat wielerjaar alles kunnen winnen wat hij maar zou willen.

Diarree

Zwaar ongeluk bleef hem inderdaad bespaard. Wel dreigde bedorven paella nog roet in het eten te gooien. Tijdens een tijdrit op het einde van de Vuelta was de gehele de hele Miko-Mercierploeg dankzij die geconsumeerde paella aan de diarree. Ook Joop liep leeg, maar hij wist de schade te beperken.

Zoetemelk kwam na drie weken fietsen als overwinnaar aan in Madrid. Hij was blij met zijn ploegmaats, zo liet hij noteren in NRC Handelsblad: “Ik had een erg sterke ploeg om mij heen, die heel veel voor mij heeft gedaan.”

Leuk, die Ronde van Spanje, maar een Touroverwinning genoot toch veel meer aanzien. Zoetemelk keek daar dan ook uit, zo zei hij toen in het Limburgs Dagblad: ‘Nu alles zo goed verlopen is, zie ik de Tour de France met vertrouwen tegemoet. Wie weet pak ik die Tour nu ook, want ik weet nu in ieder geval hoe je zo’n grote ronde moet winnen.’

Zoetemelk zou nog een jaar moeten wachten, maar in 1980 – na vijf keer als tweede te zijn geëindigd – won hij eindelijk de Tour. Ook die prestatie deelt Zoetemelk als enige Nederlander met Jan Janssen, die hem in 1968 voorging.