Precies veertig jaar geleden begon het WK voetbal in Spanje

Op 13 juni 1982 begon het WK voetbal in Spanje. Dit toernooi, waaraan Oranje niet deelnam, is voor de mondialisering van de sport van enorm belang geweest.

Afbeelding uit de collectie van Sportimonium – CC BY-NC-SA – via Europeana

Het WK voetbal van 1982 is zonder meer een van de meest spectaculaire toernooien in de geschiedenis met enkele onvergetelijke wedstrijden. Dit toernooi werd na het verregende toernooi in Duitsland (1974) en het sombere WK in Argentinië (1978) vooral het zonnige WK, waarbij de hele wereld de samba leek te dansen, totdat de hemel azuurblauw werd.

Stunt

De eerste week van de Mundial-82 was er vooral een van verrassingen. In de openingswedstrijd zorgde België voor een daverende stunt door titelverdediger Argentinië beentje te lichten in Nou Camp. Het werd 1-0 door een doelpunt van Erwin Vandenbergh op aangeven van Francky Vercouteren. Dit is de treffer, die geen enkele zuiderbuur in zijn leven zal vergeten.

Het was sowieso al verrassend dat er werd gescoord in het openingsduel van een WK, want dat was sinds 1958 niet meer gebeurd. Het was wel de eerste keer dat de wereldkampioen zo vroeg in het toernooi onderuit ging.

Des te pijnlijker was dat Argentinië, in het weekeinde dat het land de Falkland-oorlog definitief had verloren, ten onder ging met zijn sterspeler Diego Maradona, die net met een recordtransfer aan Barcelona was verkocht, naar wiens acties de hele wereld verlangend uitkeek. De Belgische coach Guy Thijs had tussen wat glazen whisky door een web van vijf verdedigers bedacht waar de nieuwe Messias van het mondiale voetbal nooit uit zou komen.

Thijs kreeg gelijk, want Maradona was alleen gevaarlijk met een directe vrije trap, die hij tegen de lat schoot. En omdat Mario Kempes de topvorm van vier jaar eerder ontbeerde, ging het mis met de Argentijnen. In ons land voelde de Belgische triomf een beetje als een revanche voor de nederlaag in de finale van 1978. België, op dat moment toch de vice-kampioen van Europa, verraste en zette daarmee de toon voor een onvergetelijke start van het toernooi.

Kameroen

Dit was het eerste WK met 24 ploegen en iedereen dacht dat de zes landen van buiten Europa en Zuid-Amerika voor spek en bonen mee zouden doen. Maar dat bleek snel een misvatting. In Spanje werd de eerste stap gezet naar de globalisering van het voetbal. Peru, de revelatie van 1978, mocht de handen dichtknijpen met een doelpuntloos gelijkspel tegen Kameroen.

In La Coruña, waar het Riazor nog een halve bouwput was, werd ten onrechte een doelpunt van Roger Milla afgekeurd. Toen was hij nog een vrij onbekende speler, waarvan alleen de insider wist dat hij een jaar eerder de winnende goal in de finale van Coupe de France voor Bastia tegen St. Etienne (van Johnny Rep en Michel Platini) had gemaakt. Acht jaar later zou hij een wereldster worden, maar in 1982 was hij vooral een exotische verschijning in een vooral blank toernooi.

Een dag later schokte Algerije de wereld door titelkandidaat West-Duitsland, dat in vier jaar ongenaakbaar was in Europa, te vloeren in Gijon. Bondscoach Jupp Derwall had het gewaagd om te beweren tegenover Bild dat hij te voet naar huis zou gaan als de Mannschaft zou verliezen van Algerije. Boven het artikel was een telraam afgebeeld, omdat de krant wel rekening hield met een monsterscore.

Toen Rabah Madjer in de 57e minuut brutaal de score opende, geloofde nog niemand in een stunt. Omdat tegelijkertijd in Bilbao Engeland – Frankrijk, de eerste kraker van dit WK, werd gespeeld, had buiten Algerije en de Bondsrepubliek bijna niemand door wat er gaande was. De trotse kampioen van Europa kwam niet meer in zijn spel en de enthousiaste Algerijnen kregen vleugels. Breitner, die zijn baard had opgeofferd voor een reclame van een scheermesgigant, kon geen lijn in het spel brengen.

Uiteindelijk maakte Rummenigge gelijk, maar nog voordat het Duitse legioen opgelucht adem kon halen, zette Belloumi de Noord-Afrikanen weer op voorsprong. En deze keer hielden ze die vast. Dit resultaat zou als een bom inslaan, want voor het eerst verloor een Europees land (en wat voor een land) van een Afrikaanse ploeg op een WK. Derwall weigerde naar huis te lopen. ‘Ga dan maar naar de maan,’ grapte Bild een dag later om aan te tonen dat Duitsers ook wel gevoel voor humor hebben.

Op dezelfde avond ontdekte de wereld Honduras, dat gastland Spanje de stuipen op het lijf joeg in een stampvol Mestalla met koning Juan Carlos op het ereterras. Zelaya zette de ploeg in de zevende minuut op voorsprong en die stand zou nooit meer zijn veranderd zonder de hulp van de Argentijnse scheidsrechter Itthuralde, die ten einde raad Spanje een penalty schonk om gelijk te maken.

Sjeiks

Weer een dag later bleek Koeweit in staat om Tsjechoslowakije op 1-1 te houden. Het was de eerste wedstrijd van trainer Carlos Alberto Parreira op een WK. Al-Dakhil maakte de dure gelijkmaker en een paar dagen dachten de sjeiks dat hun ploeg een titelkandidaat was.

Waren er dan helemaal geen zwakke landen op dit WK? Ja, Nieuw Zeeland was kansloos tegen Schotland en El Salvador diende als kanonnenvoer voor Hongarije (10-1). Nederland ontdekte Rick de Saedeleer als vrolijke commentator met opmerkingen als: ‘De doelman van El Salvador zal zich wel thuis voelen, want er wordt voortdurend op hem geschoten.’