Roeivereniging USR Triton had maar liefst drie Nobelprijswinnaars als lid
In de week dat de Nobelprijzen worden uitgereikt, viert roeivereniging Triton zijn 141e verjaardag. Willem Einthoven was in 1880 één van die oprichters, in 1924 winnaar van de Nobelprijs. Later kregen nog twee Triton-leden de Nobelprijs.
De Oude Vier van Triton, die in 1883 meedeed aan de Varsity. Willem Einthoven zit als tweede van links, met baard. Deze foto is genomen bij de Maliesingel in Utrecht, ter hoogte van het Lepelenburg. Foto afkomstig uit de collectie van Johan ten Berg.
Willem Einthoven was in 1924 de eerste Nobelprijswinnaar uit de gelederen van de roeivereniging, met Nico Bloembergen in 1981 als opvolger. In 1999 was Gerard ’t Hooft de laatste Nobelprijswinnaar met een Tritonverleden. “Ik was twee jaar lang lid”, zei hij in 2019 tegen Sportgeschiedenis, “van 1964 tot 1966. Ik heb er goede herinneringen aan overgehouden.”
Als geen andere sportclub is Triton verweven met de Nobelprijs, vanaf de oprichting in 1880 tot en met de winst in de Varsity vorig jaar. Einthoven was op twintigjarige leeftijd één van de oprichters van de club. Nog steeds is hij zichtbaar bij de vereniging, aldus praeses Mats Vervoorn in 2019. “In de zaal hangt zijn portret.” Vervoorn erkende overigens meteen dat waarschijnlijk niet elk lid daarvan op de hoogte zal zijn. “Het ligt natuurlijk aan de betrokkenheid, want als iemand alleen maar één keer per week wil komen roeien met wat biertjes erna, is de kans minder groot.”
Dat gold ook voor ’t Hooft in zijn eigen studententijd. Hij wist toen niet dat Einthoven de Nobelprijs had gewonnen. “Dat heb ik pas later vernomen. Ik heb hem uiteraard ook nooit gekend, want hij overleed in 1927.”
Triton won de Varsity van 2019 in een boot vernoemd naar Nico Bloembergen. ’t Hooft had regelmatig contact met zijn collega-wetenschapper. “In 1976 was ik gasthoogleraar in Harvard, en ik liep iedere dag langs een deur met de naam Nicolaas Bloembergen erop. Ik besloot eens kennis te gaan maken. En toen ik mijn eerste kind kreeg stuurde ik ook hem een geboortekaartje. Groot was mijn verbazing toen er namens de heer en mevrouw Bloembergen een groot boeket bloemen werd bezorgd, een Nederlandse gewoonte die je in de VS niet veel ziet.”
Tijdens hun gesprekken hadden ze het alleen nooit over roeien. ’t Hooft: “Wij hebben elkaar wel gefeliciteerd voor de Nobelprijzen, maar dat hij ook lid van Triton is geweest, wist ik niet. Nu werd hij in zijn studententijd voor zodanige problemen gesteld dat het roeien wel op een lager pitje moet hebben gestaan: hij kwam in 1938 aan, en haalde zijn doctoraalexamen net voor de universiteit Utrecht in 1943 door de nazi’s werd gesloten. Hij moest gedurende de rest van de oorlog onderduiken.”
Bloembergen zou zijn sportieve verleden echter nooit vergeten, blijkt uit een foto van zijn prijzenkast, die roeihistoricus Johan ten Berg heeft gevonden. Zijn Nobelprijs hangt hier tussen zijn Triton-medailles, waarmee zijn leven als roeier én wetenschapper in één beeld is gevangen.
Foto via Johan ten Berg
Stuurman
In 1964 meldde ’t Hooft zich bij Triton, op aandrang van zijn vader. “Hij maakte zich terecht grote zorgen dat ik een nerd zou worden. Hij was lid geweest van het Corps in Delft, en stond erop dat ik USC-lid zou worden. En ik moest iets aan sport doen. Dat werd Triton.”
Vanwege zijn postuur werd ‘t Hooft stuurman. “Ik roeide dan wel niet, maar sporten deed ik toch wel, want ik racete dagelijks op mijn kleine fietsje heen en weer, mee met de groene golf, tussen de Uithof en Oog in Al, waar de Tritonloods was. Het spectaculairst vond ik de landelijke wedstrijden van 8 km over de Amstel, met de achten, maar ik wilde meer tijd gaan besteden aan de studie.”
In 2012 vernoemde Triton ook een boot naar ‘t Hooft. “Dat eerbetoon heb ik zeer gewaardeerd. Jammer dat het leven van zo’n boot maar een betrekkelijk korte duur heeft. Ik dacht dat hij langer mee zou gaan.” Ten Berg heeft gelukkig goed nieuws: “Ik heb het nagevraagd en die boot is gewoon in de vaart. Er is dus niets mis mee.”
- Willem Einthoven (1860 – 1927). In 1924 onderscheiden met de Nobelprijs voor physiologie en geneeskunde
- Nico Bloembergen (1920 – 2017). In 1981 onderscheiden met de Nobelprijs voor natuurkunde
- Gerard ’t Hooft (1946). In 1999 onderscheiden met de Nobelprijs voor natuurkunde
