Abebe Bikila versloeg Mussolini in de olympische marathon van 1960

De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In deel 26 de Ethiopische atleet Abebe Bikila.

Foto via Wikicommons

De Olympische Spelen van 1960 waren in Rome. De marathon werd gewonnen door Abebe Bikila uit Ethiopië, een land dat 25 jaar eerder nog was bezet door Italië. Bikila werd vooral beroemd, omdat hij de marathon zónder schoenen had gelopen, op blote voeten. Hij werd erom uitgelachen door het publiek en de sportjournalisten, die niet eens wisten hoe ze zijn naam moesten uitspreken. En toch won hij, net als in 1964, als de beste marathonloper van zijn tijd. Ruim zestig jaar later gaat het nog steeds over die blote voeten, maar er gebeurde die dag iets veel belangrijkers.

Het hart van Bikila

Langs de route van de marathon in Rome stonden allemaal beelden, die nog steeds verwezen naar de fascistische tijd van Mussolini. Aan het einde van de route passeerden de lopers de Obelisk van Axum, die de Italianen in 1937 hadden gestolen uit Ethiopië en niet wilden teruggeven. In 2021 noemen wij dat roofkunst. 

Precies bij die obelisk begon Bikila aan de eindsprint, waarmee hij olympisch kampioen werd. In alle terugblikken zien we dat gebeuren. Dat deed Bikila heel bewust, want zo herenigde hij zich voor de ogen van de hele wereld met de obelisk uit zijn land. Het was een daad van verzet tegen de organisator van deze Olympische Spelen. Die blote voeten van Bikila zijn dus helemaal niet interessant. Het gaat om zijn hart.

Nalatenschap

De vrouw links op bovenstaande foto is uitzinnig van vreugde door de zege van Bikila. Dat gold voor heel Ethiopië, dat nog nooit eerder een gouden olympische medaille had gewonnen. Ruim zestig jaar later is dit land een grootmacht op de lange afstanden in de atletiek. Zo werd Haile Gebrselassie tweevoudig olympisch kampioen en vier keer wereldkampioen op de 10.000 meter.

In Almere en Amsterdam is een straat vernoemd naar Bikila. En ook in het buitenland is zijn naam vastgelegd in het straatbeeld. En in Ethiopië staat het Abebe Bikila Stadion.

De obelisk staat sinds 2008 trouwens weer in Ethiopië. Met dank aan deze sportheld met het grote hart.