Cathy Freeman is nog steeds een inspiratie voor de Australische sport
De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In het twintigste deel Cathy Freeman.
Foto van Jason Pini via Wikicommons
Cathy Freeman ontstak in 2000 het olympisch vuur op de Olympische Spelen in Sydney, haar geboorteland. Freeman is van Aboriginal-komaf, van een bevolkingsgroep die lijdt onder structureel racisme en geweld in Australië. Door haar sportprestaties kreeg ze de kans dat onder de aandacht te brengen, óók het racisme waarmee ze zelf te maken heeft gehad. Dat juist zij het vuur mocht ontsteken, was daarom een soort van nationaal herstel. Maar het was nog maar een begin.
De Spelen in Sydney waren weliswaar een groot feest, maar juist na de winst van Freeman van de 400 meter bleek hoe structureel de problemen in haar land zijn. Ze liep een ereronde met zowel de Australische vlag als die van de Aboriginals. Dat laatste is volgens de IOC-regels verboden, maar dat negeerde ze. Freeman kreeg veel steun, maar tegelijkertijd ook veel woedende reacties van landgenoten, die de dubbele vlag respectloos vonden.
Sydney 2000, afbeelding via Wikicommons
De structurele achterstanden van de Aboriginals in Australië zijn enorm. Zulke vormen van racisme komen natuurlijk niet alleen daar voor. Op deze foto uit 1884 zien we bijvoorbeeld drie Aboriginals, die waren ontvoerd en daarna wereldwijd werden tentoongesteld als zogenaamde kannibalen. De meeste Aboriginals kwamen nooit meer levend thuis. Door later onderzoek werden nog wel de namen van drie slachtoffers herleid: Billy, Jenny en Toby.
Drie Aboriginals op een tentoonstelling in het Crystal Palace te Londen in 1884. Uit de collectie van het Rijksmuseum via Europeana
Ook in Nederland zijn zulke exposities geweest, onder meer tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam. In Rotterdam was in diezelfde tijd een kermis met onder meer de attractie op onderstaande foto. Verder was er een expositie, waar tientallen Senegalezen werden bekeken alsof ze in een dierentuin zaten. De woorden die gebruikt werden in de krantenverhalen van toen willen we hier niet herhalen.
Stereo glasdia van het lunapark op de NENIJTO te Rotterdam in 1928 door W. Nolen, uit de collectie van Museum Rotterdam via Europeana
De rol die Cathy Freeman speelde in Australië is daarmee niet te onderschatten, als een begin van het herstel van de maatschappelijke positie van de Aboriginals. Nabij het Olympisch Stadion in Sydney is haar naam daarom vastgelegd in het Cathy Freeman Park.
En ook de Australische voetbalster Kyah Simon is door haar geïnspireerd, zelf Aboriginal. Deze speelster van PSV doet mee aan de Olympische Spelen in Tokio en zag als negenjarige meisje die finale van 2000: “Cathy is een positief rolmodel om tegenop te kijken. Door haar prestatie wist ik dat ik ook ooit het groen-goud van Australië wilde dragen.”
Wie weet loopt daarom ook Simon ooit nog met deze vlag van de Aboriginals om een overwinning te vieren.
.jpg){kind=link}
