Charles Pahud de Mortanges won twéé gouden medailles op 11 augustus 1928
De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In het negende deel Charles Pahud de Mortanges, Nederlands meest succesvolle én vergeten olympiër van de vorige eeuw.
Afbeelding NOC*NSF via Collectie Gelderland
Charles Pahud de Mortanges werd geboren in 1896, in hetzelfde jaar van de eerste Olympische Spelen. Deze man met de moeilijke achternaam is de meest succesvolle Nederlandse olympiër van de vorige eeuw en toch kent niemand hem nog. Ook niet in Den Haag, waar hij is geboren en overleden. Hij heeft daar niet eens eigen straatnaam, wat wél het geval is in Doorn en Utrecht.
Pahud was ruiter, zowel in het leger als in zijn sport. Hij was namelijk legerofficier, zoals je op bovenstaand schilderij ziet.
Zijn olympische debuut in Parijs was meteen succesvol, want Pahud won goud met het Nederlandse team. Er was alleen bijna niemand die het zag, omdat er maar een paar honderd toeschouwers in het stadion waren.
Afbeelding Nederlands Instituut voor Militaire Historie via Europeana
Het sportieve hoogtepunt van Pahud was in 1928 in Amsterdam, toen de Olympische Spelen in zijn eigen land werden gehouden. Hij won twéé gouden medailles.
En dat gebeurde op 11 augustus 1928. Ook bokser Bep van Klaveren en zwemster Zus Braun werden die dag olympisch kampioen, zodat ons land op één dag zeven medailles won, waarvan vier goud. Tot vandaag jaar was dat de meest succesvolle sportdag voor Nederland op de Olympische Spelen, alhoewel er in 2021 slechts * kuch * twee gouden medailles werden gewonnen.
Onze held in 1928, afbeelding NOC*NSF via Collectie Gelderland
En ook in 1932 won Pahud een gouden en zilveren medaille, helemaal in Los Angeles. En daarmee is hij de meest succesvolle Nederlandse olympiër van de vorige eeuw met méér medailles dan Fanny Blankers-Koen! Terug in Nederland werd hij natuurlijk weer gehuldigd, zoals we op de foto zien.
Afbeelding Polygoon / Nederlands Instituut voor Militaire Historie via Europeana
In de zomer van 1940 opende Pahud een verzorgingshuis voor Nederlandse soldaten, die zwaar gewond waren geraakt na de Duitse inval. Zijn patiënten moesten zoveel mogelijk sporten en kregen dagelijks massages. Dat was heel bijzonder, want mensen met een handicap deden toen nog niet aan sport.
Het werk van Pahud is daarmee een verre voorloper van de Invictus Games, het sportevenement voor gewonde militairen, dat volgend jaar in Den Haag wordt gehouden, na twee keer uitstel vanwege corona. Nota bene in de stad waar Pahud is geboren en overleden.
Het sanatorium voor oorlogsgewonden Kareol, afbeelding Gooi en Vecht Historisch via Europeana
Na de oorlog werd Pahud voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité. Verder was hij zestien jaar lid van het Internationaal Olympisch Comité. En dan ging hij ook nog werken voor het Koninklijk Huis, waardoor het niet gek is dat er een foto is van Pahud met prins Bernhard..
Pahud de Mortagnes is in 1971 overleden in Den Haag. Meer dan een halve eeuw later wordt het toch eens tijd dat die stad hem eens eert met een eigen straatnaam.
