Dankzij de boycot van 1980 werden de hockeyvrouwen van Zimbabwe olympisch kampioen
De hockeyvrouwen spelen vanavond de olympische finale tegen China. Hoe anders was dat in 1980, toen de Nederlandse hockeyvrouwen überhaupt niet meededen aan de Olympische Spelen in Moskou, net als de rest van de wereldtop. En zo won Zimbabwe de gouden medaille.
Zimbabwe op het vrouwenhockeytoernooi van 1980, foto #556180 RIA Novosti archive / Vitaliy Saveliev (CC-BY-SA 3.0) via Wikicommons
De Olympische Spelen van 1980 in Moskou, toen nog als hoofdstad van de communistische Sovjet-Unie, werden geboycot door een groot aantal Westerse landen. Er deden maar tachtig landen mee, net zoveel (of weinig) als in 1956 in Melbourne.
De Verenigde Staten waren hiervan de gangmaker geweest, net als nu met de diplomatieke boycot van de Winterspelen in Beijing. In Nederland barstte daarna een discussie uit tussen sport, politiek en de rest over aansluiting bij deze boycot.
In mei 1980 kwamen de 23 verantwoordelijke sportbonden bij elkaar onder de vlag van het Nederlands Olympisch Comité – nog zonder NSF – om te praten over het advies van het NOC om wél naar Moskou te gaan. Een grote meerderheid sloot zich daarbij aan, maar tot grote verrassing van alle aanwezigen staakten de hockeyers en ruiters toch hun voorbereidingen en trokken zich terug van het toernooi. Volgens de voorzitters van deze bonden waren hun olympische disciplines al zo gedevalueerd door al dat geboycot dat deelnemen geen zin meer had.
Lekker thuisblijven
Het besluit was in ieder geval voor de hockeyvrouwen extra moeilijk, omdat hun sport het officiële debuut maakte op de Spelen van Moskou. Voor de eerste keer mochten dan eindelijk ook de vrouwen eens meedoen aan het hockeytoernooi en dan trokken deze sporters zich terug. En dan was Nederland ook nog eens een van de grootste kanshebbers op goud, maar bij afwezigheid van de complete wereldtop hadden de hockeysters er toch geen zin meer in.
Eind april tekende deze mini-boycot zich al af. Zo merkte Huib Timmermans op als bondscoach van de hockeyvrouwen. “We hebben ons geplaatst voor de Spelen, maar ik geloof dat het je goed recht is eventueel niet in te schrijven. Ik denk dat niemand je dat kwalijk zal nemen. Het zou natuurlijk een teleurstelling zijn en een trieste aangelegenheid, maar ik meen dat je voor die beslissing dan toch nog eens bij elkaar moet komen en de zaak goed doorpraten.”
En dat vond manager Nel van Kollenburg ook. “De gedachte om niet te gaan leeft sterk binnen de groep. Uitkomen op een dergelijk gedevalueerd toernooi heeft in onze ogen geen enkele zin. Wat mijn persoonlijke mening betreft: Lekker thuisblijven.”
Gedevalueerd toernooi
Uiteindelijk waren er zes landen voor het vrouwenhockeytoernooi: de Sovjet-Unie, Oostenrijk, India, Polen, Tsjechoslowakije en Zimbabwe. Het Afrikaanse team was op het allerlaatste moment gevonden met allemaal blanke speelsters, van wie er een aantal net waren overgestapt vanuit het Zuid-Afrikaanse team, nog in de tijd van de apartheid. Opmerkelijk, want Zuid-Afrika werd in die tijd internationaal van sporttoernooien weggehouden vanwege dat staatsracisme. Zimbabwe was trouwens niet eens lid van de internationale hockeybond, omdat het land nog maar net bestond als opvolger van Rhodesië.
De Sovjet-Unie zelf had het vliegtuig geregeld naar Moskou, want de hockeybond van Zimbabwe had hier geen geld voor. Het was dus een nationale affaire van de Sovjet-Unie om deze sporters mee te laten doen, ook al hadden ze niet getraind. Er werd ook nog eens op kunstgras gespeeld, wat deze hockeysters nooit hadden gedaan. ‘Het lijkt dat Zimbabwe, net als Oostenrijk trouwens, er met de haren is bijgesleept om in Moskou ten minste nog zes ploegen te hebben voor het eerste Olympische hockeytoernooi voor dames,’ zo oordeelde Trouw.
Toch won dit land de eerste olympische titel in het vrouwenhockey! De zes landen speelden allemaal één keer tegen elkaar en degene met de meeste punten was kampioen, Zimbabwe dus. Tsjechoslowakije won zilver en de Sovjet-Unie brons in het gekste hockeytoernooi uit de olympische geschiedenis. Vier jaar later wonnen de Nederlandse vrouwen alsnog die gouden olympische medaille in Los Angeles.