De 33e Olympiade is begonnen, het tijdperk van de dertigste Olympische Zomerspelen
Op 1 januari 2024 is de 33e Olympiade begonnen, waarin de 30e Olympische Spelen worden gehouden. Over dit verschil werden al eens vragen gesteld in de Tweede Kamer.
Precies honderd jaar geleden begon de achtste Olympiade, het tijdperk van de zevende Olympische Spelen, óók in Parijs. Afbeelding via Europeana / Sportimonium – CC BY-NC-SA
De definitie van een Olympiade is door het IOC officieel vastgelegd als ‘een periode van vier opeenvolgende kalenderjaren, beginnend op 1 januari van het eerste jaar en eindigend op eenendertig december van het vierde jaar.’ Deze telling begon op 1 januari 1896, in het jaar van de eerste moderne Olympische Spelen.
Er is dus een fundamenteel verschil tussen een Olympiade als tijdperk en de Olympische Spelen als onderdeel van dat tijdperk. Een Olympiade gaat altijd door, maar de Olympische Spelen is tot nu toe drie keer afgelast wegens oorlog: in 1916, 1940 en 1944. Zo is dat verschil ontstaan van drie, waardoor de dertigste Olympische Spelen plaatsvinden in de 33e Olympiade.
Vergelijk het met een wekelijkse markt op woensdag. Die woensdag gaat altijd door, maar de markt kan wel eens een keer worden afgelast.
Kamervragen
Dit verschil tussen Olympische Spelen en Olympiade was in 1928 al een probleem dat tot op het hoogste politieke niveau werd uitgevochten. Op 24 maart 1928 ontving minister Van der Vegte van Waterstaat enkele vragen vanuit de Eerste Kamer over de acht postzegels voor de Olympische Spelen van Amsterdam.
Het was vlak voordat deze bijzondere serie uitkwam, bedoeld als financiële ondersteuning voor het Nederlands Olympisch Comité. Op de zegels stonden verschillende sporten uitgebeeld, samen met de tekst 1928 IX Olympiade.
Het socialistische Eerste Kamerlid Henri Polak was het met die woorden niet eens en kwam met de volgende eis: ‘Wil Zijn Excellentie mededeelen, waarom bedoelde postzegels het opschrift dragen: “IXde Olympiade”, met welke uitdrukking blijkbaar bedoeld wordt de Olympische spelen aan te duiden, doch die deze beteekenis niet heeft, daar onder “Olympiade” verstaan wordt het tijdperk, dat ligt tusschen twee Olympische spelen?’ Ook de minister leek deze verwarring niet leuk te vinden, want in zijn antwoord noemde hij de bewuste tekst niets minder dan ‘het aanstoot gevende opschrift’.
Etymologisch feest
Op 28 maart boog ook dagblad Het Vaderland zich over deze naamsverwarring: ‘Een misbruik, dat niet uit te roeien is.’ Verder moesten de mensen zich er niet zo druk over maken: ‘We moeten toegeven, dat de woorden “Olympische spelen van de IXe Olympiade” op een postzegel te veel plaatsruimte zouden innemen.’
Maar goed, vertel dat een socialist als Polak maar eens, die amok bleef maken. Voor zijn antwoord schreef de minister alle beschikbare woordenboeken over. Na een uitvoerig etymologisch betoog gaf hij de postzegelmakers gelijk: ‘Het is volkomen juist is te spreken van IXe Olympiade, zooals dit op de postzegels is geschied.’
En dat was ook zo, want het was pas fout geweest als er op de postzegels van 1928 had gestaan dat het de 8e Olympiade was geweest, of de negende Olympische Spelen.
Nieuwe Olympiade
Speciaal vanwege de Nieuwe Olympiade is er een gratis nummer uitgegeven van het tijdschrift De Sportwereld, in samenwerking met Sportgeschiedenis. Dat kan je hier lezen en downloaden.
