De Amerikaanse superatleet Jim Thorpe is één van de grootste slachtoffers van olympisch racisme

Precies 110 jaar geleden begonnen de Olympische Spelen in Stockholm. Jim Thorpe was daar de superkampioen, maar toch pakte het IOC zijn medailles af – puur racisme.

In 2012 was er in Stockholm een expositie over Jim Thorpe. Foto  Statens Etnografiska Museet Sweden – CC BY-NC-ND – via Europeana

Wha-Tho-Huck werd geboren in het reservaat van de Sac en Fox-indianen. Zijn naam betekende Verlicht Pad, omdat de zon het pad naar het huis verlichtte tijdens zijn geboorte. Tijdens de Olympische Spelen van 1912 in Stockholm werd hij wereldberoemd onder de christelijke naam Jim Thorpe als winnaar van de vijfkamp én de tienkamp. De Zweedse koning noemde hem daarna de beste atleet ter wereld.

Thorpe kwam in 1912 dus uit op vijftien verschillende onderdelen. Bij de tienkamp won hij alles en bij de vijfkamp was hij de beste bij drie onderdelen – een score van dertien op vijftien! Het spreekt voor zich dat Thorpe twee gouden medailles won. Uniek, want geen enkele andere sporter heeft ooit op één editie van de Olympische Spelen zowel de vijfkamp als de tienkamp gewonnen.

Olympisch racisme

Een jaar later pakte het IOC de medailles van Thorpe opeens af, omdat hij geld zou hebben ontvangen als sporter, toen absoluut verboden. Zo althans was het officiële argument, want het had vooral te maken met racisme. Jim Thorpe had tenslotte Indiaans bloed. De latere IOC-voorzitter Avery Brundage weigerde daarna te zorgen voor eerherstel, ook al was bewezen dat Thorpe onschuldig was. Dat was typerend voor Brundage als één van de walgelijkste sportbestuurders ooit van het IOC, een overtuigde racist en antisemiet.

De nummers twee van 1912 hebben deze schorsing overigens nooit geaccepteerd. Volgens hun was Thorpe gewoon de kampioen, ondanks de onrechtmatige schorsing. 

Uiteindelijk is er een officieel eerherstel gekomen, maar pas in 1982, ná de dood van Brundage. Met terugwerkende kracht werd Thorpe opnieuw tweevoudig olympisch kampioen. Helaas heeft Wha-Tho-Huck dat zelf niet meer meegemaakt, want hij was al in 1953 overleden. 

Een heel bijzonder eerbetoon is dat een compleet dorp naar Jim Thorpe werd vernoemd! Na zijn dood besloot het Amerikaanse dorp Mauch Chunk zijn naam te veranderen in Jim Thorpe. Wie dat te ver vindt, kan in Amsterdam altijd nog terecht op het Jim Thorpepad.