De Joodse bokser Ben Bril was slachtoffer van het grootste verraad in de Nederlandse sport

De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In het elfde deel bokser Ben Bril.

Ben Bril is één van de beste boksers, die Nederland heeft gehad. In 1928 deed hij mee aan de Olympische Spelen in Amsterdam, de stad waarin hij werd geboren.

Bril was een Joodse bokser. Hij droeg een broek met een Davidsster, vol trots. Hij wist al halverwege de jaren dertig wat er in nazi-Duitsland gebeurde en wilde daarom niet meedoen aan de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn.

Tijdens de Olympische Spelen van 1928 was Bril nog maar zestien jaar oud. Hij droeg dit pak tijdens de openingsceremonie. De jongen die opgroeide in de arme Jodenbuurt van Amsterdam hoorde zo opeens bij de beste Nederlandse sporters, toegejuicht door tienduizenden bezoekers. De Nederlandse vlag werd gedragen door Sam Olij, ook een bokser. Toen waren Bril en Olij nog vrienden.

Kostuum bokser Ben Bril, uit de collectie van het Amsterdam Museum, via Europeana

Ben Bril kwam tijdens die Olympische Spelen in actie in een sporthal, die voor het Olympisch Stadion stond. Je ziet hier hoeveel een kaartje toen kostte. Het was heel bijzonder dat er in Amsterdam werd gebokst, want dat was toen maar op een paar plekken toegestaan. Speciaal voor deze Olympische Spelen gaf de burgemeester van Amsterdam toestemming om daar een paar dagen te boksen.

Afbeelding NOC*NSF / Collectie Gelderland via Europeana

Als die burgemeester geen vergunning had gegeven, was Bep van Klaveren nooit olympisch kampioen geworden. We zien deze legendarische Rotterdammer rechts op deze foto nadat hij de finale had gewonnen. Nog steeds is hij de enige Nederlandse bokser die olympisch kampioen is geworden. Daarom zijn er verschillende straten naar hem vernoemd. Ben Bril kreeg één straat, in Amsterdam.

Bep van Klaveren in 1928, foto van NOC*NSF / Collectie Gelderland, via Europeana, daarna ingekleurd

Bril was lid van de boksvereniging Olympia met heel veel Joodse leden.. Ook Sam Olij was lid, die in 1928 met de Nederlandse vlag had gelopen. In de oorlog werd Olij één van de ergste Jodenjagers van het land. Ook Ben Bril liet hij oppakken, samen met zijn vrouw en zoon, het grootste verraad uit de Nederlandse sport. 

De familie Bril heeft de oorlog overleefd, maar de rest van zijn Joodse familie werd vermoord in de concentratiekampen. Olij is na de oorlog veroordeeld als landverrader en oorlogsmisdadiger. Bril was in de jaren 50 en 60 één van de bekendste boksscheidsrechters ter wereld. In 2003 is hij overleden.