De legendarische kunstrijdster Sonja Henie was elf jaar oud bij haar olympische debuut

De minimumleeftijd bij het kunstschaatsen is verhoogd van 15 naar 17 jaar. Met die regel had Sonja Henie in 1924 niet kunnen debuteren op de Olympische Winterspelen.

Sonja Henie in 1924 op de Olympische Winterspelen. Foto uit de collectie van National Library of France via Europeana

Sonja Henie is één van de beroemdste schaatsers aller tijden, geboren in 1912. Haar vader, die zelf wereldkampioen bij het wielrennen was geweest, stond zijn dochter al vanaf heel jong bij voor een succesvolle loopbaan. Ze debuteerde in 1924 op de Olympische Winterspelen, pas elf jaar oud, ook al kreeg ze door haar leeftijd veel publiciteit. Het meisje kwam ten val en werd achtste.

Toch bleek dit het begin van de loopbaan van de beste kunstrijdster ooit met tien wereldtitels en driemaal olympisch goud. Om het af te maken vervolgde Henie haar loopbaan zeer succesvol als filmster en bij de Hollywood Ice Revue.

Met de huidige regels had ze in 1924 dus niet kunnen optreden op de Olympische Spelen, en 1928 ook niet. Dat is natuurlijk een zeer a-historische conclusie, want tijden veranderen nu eenmaal. Wat in 1924 geaccepteerd was, kan in 2022 heel anders worden ervaren. Gelukkig wel.

Amsterdam

Wat dan weer wél historisch klopt, is dat Henie in 1934 naar Amsterdam kwam om de eerste Nederlandse kunstijsbaan te openen, bij het Sportfondsenbad aan de Linnaeusstraat. Alleen al haar aankomst beheerste het nieuws, want eindelijk kregen de Nederlanders eens de kans om de wereldster met eigen ogen te zien.

‘Sonja Henie zal hedenavond om 21.50 uur te Amsterdam arriveeren met den Parijschen trein,’ aldus De Telegraaf op 21 november 1934. ‘Sonja droeg een elegante tijger-bontjas,’ schreef dezelfde krant een dag later, ‘en een coquet fluweelen dopje – hoog model, latest fashion – met een grappig veertje er boven op, een veertje dat geen oogenblik niet danste, want de eigenaresse er van vlinderde van den een naar den ander.’

Weergaloos 

In het weekend van 24 en 25 november was de officiële opening met een ijsfeest, waar Henie de adem van duizenden toeschouwers ontnam. Wederom De Telegraaf: ‘Coquette trippelpasjes gingen over in gedurfd snelle wendingen en sprongen. Razend snelle pirouettes wisselden af met gracieuze bewegingen en op dit alles werd het stempel gezet van een élégance zoo weergaloos en zoo meeslepend dat, toen zij haar demonstratie kunstrijden beëindigd had en zij stralend haar bloemen in ontvangst had genomen, zij het Amsterdamsche publiek, dat juichend stond te applaudisseeren, iets had meegedeeld van haar ongeëvenaard kunstenaarschap.’

Tot vreugde van de Amsterdamse kinderen werd er maandag op de radio gezegd dat Henie nog diezelfde middag om half vier een gratis show gaf. ‘De aankondiging had zoo’n geweldig succes, dat het bijna angstwekkend werd,’ zo schreef Het Nieuwsblad van Friesland. ‘Niet minder dan 16.000 kinderen kwamen opdagen en eenige honderden moesten teleurgesteld worden. Er waren speciale politie-maatregelen noodig om deze lawine van kinderen op te vangen en later weer te verspreiden. ’t Geval heeft aangetoond, dat Sonja Henie zich in de groote belangstelling van de jeugd mag verheugen.’

Ze was toen 22 jaar oud, dus ook volgens de huidige normen mocht ze toen gewoon haar optredens doen.