De olympische titel van Nico Rienks en Ronald Florijn in 1988 was ook een zege voor de Vrije Universiteit
De Nederlandse roeiers Nico Rienks en Ronald Florijn werden in 1988 olympisch kampioen in de dubbeltwee. De boot was vernoemd naar de Vrije Universiteit.
Terugkeer Nico Rienks (links) en Ronald Florijn op Schiphol. In het midden Monique Knol, die goud won bij het wielrennen op de weg. Foto Rob Bogaerts via het Nationaal Archief
Veronique Meester en Ymkje Clevering zijn allebei verbonden aan de Vrije Universiteit. Op de Olympische Spelen hebben zij een gouden medaille gewonnen. Iets vergelijkbaars gebeurde in 1988.
Bewegingswetenschappen
De komst van Nico Rienks naar Amsterdam bracht definitief de topsport naar de Vrije Universiteit. Hij was weliswaar niet de eerste student die bijzondere sportprestaties leverde, want al in 1980 plaatsten Ineke en Nel Donkervoort van Okeanos zich voor de Olympische Spelen. Zes jaar later won Marije Zeekant als eerste lid van deze roeivereniging een medaille op een wereldkampioenschap. De samenwerking tussen Rienks en VU-sportleider Evert Rijks was echter van een heel andere aard, met een spectaculair resultaat in 1988.
Rienks is niet opgegroeid bij een VU-familie, maar belandde op deze universiteit voor zijn studie Bewegingswetenschappen. “Ik heb er nooit spijt van gehad,” blikt hij nu terug. “Tijdens mijn studie werkte ik nog mee met Gerrit Jan van Ingen Schenau bij de ontwikkeling van de klapschaats. Ik moest berekeningen maken. Verder deed ik onderzoek naar het gebruik van rolstoelen.”
Hij was in die tijd al wedstrijdroeier, zodat dat de nabijheid van de Bosbaan hem extra aantrok, de vaste locatie van Okeanos. Niet dat zijn overstap van De Zwolsche naar Amstelveen vanzelfsprekend was, want verschillende Amsterdamse roeiverenigingen probeerden hem te ronselen. Hetzelfde gold voor Henk-Jan Zwolle.
Sportleider Evert Rijks kreeg er lucht van. “Ik kreeg te horen dat er twee top-skiffeurs aan de VU zaten: Nico Rienks en Henk-Jan Zwolle. En Nico wilde zich kwalificeren om in 1988 op de Olympische Spelen op de skiff uit te komen.” Het probleem was dat Okeanos maar in één skiff kon voorzien, waarop Rijks meteen in actie kwam en het benodigde bedrag regelde. De voorwaarde was wel dat de boot de naam Vrije Universiteit kreeg. Een slimme zet, want zo werd er geen reclame gemaakt, wat toen nog was verboden in de meeste sporten.
Tijdens het gesprek tussen Rienks en Rijks was er een klik. “Dat was voor mij het belangrijkste,” oordeelde de roeier en besloot om verder te gaan bij Okeanos, net als Zwolle. Door deze samenwerking financierde de Vrije Universiteit voor de eerste keer een project in de topsport, wat NRC Handelsblad al snel opviel. ‘De roeier van Okeanos maakte gebruik van een nieuwe skiff met de naam Vrije Universiteit, waarvan de kosten 11 mille bedroegen,’ zo schreef de krant op 1 mei 1987. ‘Ook de trip naar Italië werd deels door de VU gefinancierd.’
De Amsterdamse universiteit was daarin trouwens niet de enige, want een jaar eerder al kwam er zo’n samenwerking tot stand tussen de TH Delft en roeivereniging Laga. De Rijksuniversiteit Groningen ging nóg verder en startte in de zomer van 1987 een wervingsproject voor nieuwe studenten, waarvoor topsport werd ingezet. ‘De universiteit wil zich hiermee promoten als een sportvriendelijke universiteit,’ meldde Trouw. ‘In eerste instantie is honderdduizend gulden beschikbaar voor de komende twee jaar.’
Van zo’n ommezwaai aan de VU was geen enkele sprake, benadrukt Rienks 35 jaar later. “Het was geen bewuste keuze, maar door de klik met Rijks is dat zo gegroeid. Er zat dus geen bewust beleidsplan achter.” En dat was weer slecht nieuws voor Jos Pelk, de ambitieuze coach van de basketbalploeg van de ASVU, die al jarenlang pleitte voor meer geld van zijn eigen universiteit. “Als zo’n ploeg met een VU-embleem op zijn buik loopt en op landelijk niveau hoog scoort, is dat alleen maar reclame voor je universiteit. Zo’n jongen in de polder ziet die ploeg vaker in de krant staan en denkt: hé, daar wil ik ook studeren.” Helaas wilde de afdeling Pers en Voorlichting er niets van weten. “Daar hebben wij de middelen niet voor. Het budget voor promotie is bijna nihil.”
Dubbel twee
De universitaire steun beperkte zich daarom tot de skiff van Rienks, maar de ambitie om zich hiermee te plaatsen voor de Spelen van 1988 in Seoul werd niet gerealiseerd. “Rienks kwam dus bij ons terug,” aldus Rijks, “en zei dat het niet ging lukken. Maar hij wilde wel een gooi doen in de dubbel twee, samen met Ronald Florijn. Dat kostte iets van twaalf- tot vijftienduizend gulden.” De sportleider stemde opnieuw in, wederom met de voorwaarde dat de boot de naam Vrije Universiteit zou krijgen. Rienks won in 1989 overigens nog wel de Holland Beker, het open Nederlands kampioenschap in de skiff, iets wat hij nog steeds graag vermeldt als een sportief hoogtepunt.
Samen met Florijn, die zich wel eerst moest inschrijven aan de VU om met Okeanos mee te mogen doen aan de Varsity, won Rienks daarna goud op de Olympische Spelen. Dat was sensationeel, want zulke prestaties van Nederlandse sporters waren in die tijd zeer zeldzaam, in tegenstelling tot wat we inmiddels gewend zijn.
Dat de hele wereld zo de naam van de Vrije Universiteit had gezien, was natuurlijk een prachtige bonus voor de afdeling Pers en Voorlichting, die in aanloop naar deze wedstrijd opeens wél een budget had gevonden. Zo verscheen op de dag van de finale een grote wervingsadvertentie in verschillende dagbladen, die helemaal was gericht op de roeiers.
Verhaal gaat verder onder deze afbeelding
De advertentie in Trouw op de dag van de roeifinale
Het meeliften op sportief succes voor het werven van studenten was nog nooit eerder gedaan door een Nederlandse universiteit, zelfs niet in Groningen. “Het belangrijkste van de advertentie ligt in de vergroting van de naamsbekendheid,” verklaarde rector magnificus Datema deze opmerkelijke stap. Het weerhield collegevoorzitter Brinkman er niet van om de Groningse collega’s in het openbaar uit te lachen: “Ondanks die twee ton van Groningen lopen wij in ieder geval nu met twee medailles voor.”
En ook daarna schreef de VU mediageschiedenis. In 1989 maakte die als eerste universiteit reclamespotjes voor zowel de televisie en de radio, waarvoor natuurlijk Rienks werd ingeschakeld om uit te leggen dat studeren niets anders was dan roeien: “Hier op de VU kom je goed weg.” Waarna het informatienummer volgde voor de geïnteresseerde student.
Sportcentrum
De VU bleek tot slot nog bereid om Rienks te financieren, zodat hij niet zijn collegegeld en onderhoud hoefde te betalen. “Dat was eigenlijk niet nodig, maar was natuurlijk wel prettig.” In ruil daarvoor trad hij in dienst bij het Sportcentrum VU voor administratief werk en alles wat er toevallig op dat moment nodig was. “Zelf deed ik er mijn krachttrainingen. Ik kreeg de sleutels om ook in de vakanties naar binnen te kunnen. Aan het einde van mijn periode mocht ik die houden als dank, zodat ik altijd gebruik kon maken van de faciliteiten. Ik denk niet dat die sleutels nu nog passen.”
In al die tijd is het gezin van Rienks daardoor wél een echte VU-familie geworden. “Mijn zoons zijn daar ook gaan studeren. Ze roeien ook allebei, alleen niet bij Okeanos.”
