De olympische wraak van Paavo Nurmi uit Finland
De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In deel 24 Paavo Nurmi uit Finland.
Paavo Nurmi in 1952 bij de openingsceremonie in Helsinki. Foto Helsinki City Museum via Europeana
De Olympische Spelen van 1952 waren in Helsinki. Het vuur werd aangestoken door Paavo Nurmi, de grootste Finse sportman aller tijden met negen gouden olympische medailles in de jaren 20. Ook in 1932 wilde Nurmi meedoen, maar dat mocht niet van Sigrid Edström, de Zweedse voorzitter van de internationale atletiekbond. Nurmi zou geld hebben verdiend als sportman en dat was toen verboden. Finland was zo boos dat het de diplomatieke relaties wilde verbreken met Zweden.
In 1952 was Edström voorzitter van het IOC en was zo de belangrijkste man tijdens de openingsceremonie in Helsinki. En toch kon hij er niets aan doen dat Nurmi de grote held van de dag was. Na twintig jaar had Finland eindelijk wraak genomen.
De Witte Vredesengel
Tijdens de openingsceremonie zat ook Barbara Rotraut Pleyer in het stadion, een Duitse vrouw van 23 jaar oud. Opeens rende ze in een wapperende witte jurk naar het podium op het veld en greep de microfoon. Het publiek dacht dat dit bij het programma hoorde en barstte in applaus uit. Pas toen ze werd afgevoerd door de politie werd duidelijk dat ze een activist was, misschien wel een communist.
Haar bedoeling was geweest om de wereld op te roepen in vrede te leven als verzet tegen de toenemende bewapening. Ze werd de Witte Vredesengel genoemd. Finland was vreselijk boos en stuurde haar de volgende dag terug naar Duitsland.
Ad Paulen
De naam van de Vredesengel is in onze tijd vergeten, maar die van Nurmi nog lang niet. In Finland is hij net zo beroemd als Johan Cruijff en Fanny Blankers-Koen bij elkaar opgeteld. In Amsterdam ligt het Paavo Nurmipad, in dezelfde stad waarin hij in 1928 voor de laatste keer meedeed aan de Olympische Spelen.
De sportkleren die hij toen droeg, zijn nog steeds in Nederland. Nurmi gaf die namelijk aan zijn Nederlandse atletiekvriend Ad Paulen, die ze altijd goed heeft bewaard. Bijna honderd jaar later heeft NOC*NSF die verantwoordelijkheid overgenomen.
Het sporttenue van Nurmi uit 1928, uit de collectie van NOC*NSF via Europeana