De grondlegger van het judo was in 1928 in Amsterdam
De Olympische Spelen bestaan 125 jaar – het onderwerp van de expositie Olympia aan Zee in Den Haag. In samenwerking met Europeana vertel ik tientallen verhalen, met gebruik van internationaal archiefmateriaal. In het eerste deel Jigoro Kano, de legendarische grondlegger van het judo.
Foto via Wikicommons
Jigoro Kano is de grondlegger van judo. In 1909 was hij de eerste Japanner in het Internationaal Olympisch Comité. Hij was daarvoor persoonlijk gevraagd door Pierre de Coubertin, de oprichter van het IOC.
Kano was ervan overtuigd dat sport belangrijk was voor het dagelijkse leven. Lichamelijke opvoeding versterkt niet alleen het lichaam, maar ook de geest, zo zei hij. Dat gold niet alleen voor judo, maar voor alle sporten. Zo werd Kano de belangrijkste opvoeder van zijn land, doorslaggevend voor Japan tijdens de moderniseringen in de twintigste eeuw. Zijn nalatenschap is enorm.
Als zestienjarige jongen begon Kano met karate om zichzelf beter te weren tegen pesterijen, waar hij als kind veel last van had. Deze techniek vond hij alleen veel te hard en te veel gericht op het verslaan van de tegenstander. Kano ontwikkelde opende daarom in 1882 zijn eigen school volgens de principes van een nieuwe vechtsport, die hij zelf had ontwikkeld. Daarin is veel meer respect voor de tegenstander. Hij noemde dat judo, de letterlijke betekenis van de zachte weg.
Foto via Wikicommons
In 1912 deed Japan voor de eerste keer mee aan de Olympische Spelen, onder leiding van Kano. Hij werd daarna de belangrijkste stem van de olympische beweging in Japan. De grote doorbraak van zijn land als olympische grootmacht was in 1928 in Amsterdam, waar voor de eerste keer gouden olympische medailles werden gewonnen. Zo bestaat er een historische olympische band tussen Japan en Nederland.
Jigoro Kano in 1912 met de olympische ploeg. Het bovenschrift op deze foto is dus pijnlijk fout. Foto via Wikicommons
Kano was in 1928 ook aanwezig in Amsterdam, maar er waren tot nu toe geen foto´s bekend van zijn verblijf. Speciaal voor deze expositie presenteren wij daarom deze onbekende tekening van Kano tijdens de openingsceremonie van 1928. Deze afbeelding van Jo Spier werd afgedrukt in de Telegraaf. Kano zit helemaal rechts.
Verder vermoeden we dat er nog bijzonder materiaal over Kano wordt bewaard in het Gemeentearchief Zaanstad, omdat de Japanse ploeg van 1928 was ondergebracht in een hotel in Zaandam. Vanwege corona hebben we dat helaas nog niet kunnen bestuderen.
De laatste Olympische Spelen die Kano heeft meegemaakt, waren in 1936 in Berlijn. Hij staat zelfs op één foto met Jesse Owens tijdens de medailleceremonie voor het hoogspringen! Je ziet hem staan bij de knieën van Owens, met de hoed in zijn handen.
Kano wist toen net een week dat de Olympische Spelen van 1940 door zijn harde werk aan Tokio waren toegewezen. Het had de absolute bekroning van zijn werk moeten zijn, maar dat evenement is nooit doorgegaan.
Foto via Wikicommons
Kano zelf overleed in 1938. Zijn nalatenschap is ruim tachtig jaar na zijn dood nog niet vergeten. Judo wordt inmiddels wereldwijd beoefend. Zijn standbeeld staat in Tokio bij het instituut, dat in 1882 door Kano zelf werd gesticht. Het is nu een gebouw van acht verdiepingen. En zelfs in het Drentse dorp Ruinen is de judoclub naar hem vernoemd, bijna tienduizend kilometer verwijderd van de geboorteplaats van Kano.
