De verdwenen skiff van Jan Wienese, de olympisch kampioen van 1968

Karolien Florijn heeft olympisch goud gewonnen in de skiff. Hopelijk raakt ze haar boot niet kwijt, zoals haar voorganger Jan Wienese.

Jan Wienese op de Bosbaan. Foto Ron Kroon via het Nationaal Archief

Jan Wienese won in 1968 olympisch goud in de skiff. In 2005 werd zijn boot Solitair onverwacht aangeboden op een veiling van NOC*NSF, samen met ander persoonlijk materiaal van Nederlandse sporters.

Volgens de bijhorende tekst was hiermee olympisch goud gewonnen in Mexico in 1968. Dit sporthistorische erfgoed kwam uit het voormalige sportmuseum Olympion in Lelystad, samen met heel veel andere objecten in bruikleen. De betrokken sporters waren hierover niet ingelicht en reageerden natuurlijk erg boos. Het was een vreselijke blunder van NOC*NSF.

Deze affaire vestigde dit de aandacht op Solitair. Net als alle andere olympiërs was Wienese zeer verontwaardigd dat die voor enkele tientjes in de verkoop was gezet. Na een tip van Sybrand Treffers bleek echter dat Wienese die finale had gewonnen in Solitair II – en die was niet te koop! Die lag al jarenlang bij Roei- en Zeilvereniging De Amstel in Amsterdam, de thuisbasis van Wienese. Deze skiff was in niet al te beste staat, zag ik toen met eigen ogen, in de buitenlucht, in weer en wind, kapot en vergeten.

Kapot

Wienese erkende daarna dat er inderdaad twee skiffs bestaan, die hij meenam naar de Spelen van 1968. Hij wilde alleen geen onderscheid maken. “Met beide ben ik naar de Spelen naar Mexico gegaan en in welke ik goud won, doet er niet toe. Dat onderscheid wil ik niet maken. De boten waren identiek. In de Formule 1 gebeurt het ook dat een coureur met verschillende wagens wereldkampioen wordt.”

Een begrijpelijk standpunt van de sporter, maar voor een sporthistoricus, museumbaas of veilingmeester maakt dat wél uit.

Na de Spelen van 1968 heeft Wienese bewust zijn skiff uit de finale kapot gevaren. “Zo’n boot kan honderd jaar mee en ik wilde een nieuwe.” Sindsdien lag deze in Amsterdam, bij De Amstel. Die andere skiff werd dus op die veiling aangeboden.

Expositie

Tot haar eigen verrassing had De Amstel ineens een gouden olympische boot op zijn terrein liggen. Het bestuur wist niet wat het hiermee moest doen en of die andere skiff nou ook moest worden opgekocht. Wienese maakte daarop de verwarring nog groter door Solitair I terug te plaatsen op de veiling! Nu was gebleken dat hij daarin de finale niet had gevaren, kon dat wel weer, zo meende hij. Opvallend, want hij zei eerder nog dat hij beide boten belangrijk vond. Die verkoop ging uiteindelijk niet door, omdat de storm van kritiek op die veiling te groot was voor NOC*NSF, die er daarom maar helemaal mee ophield.

Negen jaar later was Amsterdam gastheer van het WK Roeien. In het Olympisch Stadion was daarom een speciale expositie, waar Solitair II een centrale rol kreeg. Vanwege de bijzondere omstandigheden werd die gerestaureerd, in samenwerking met De Amstel. Ruim een halve eeuw later verkeert deze skiff daarom in een goede conditie.