Het Europese sporterfgoed ligt voor het oprapen. Laat dat dan ook eens zien.
De eerste olympische fakkeltocht was in 1936. Sindsdien hebben 32 Europese landen minimaal één keer op de route gelegen. Europa is nu dus al door die bijzondere geschiedenis met elkaar verbonden.
Olympische fakkel van de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Uit de collectie van NOC*NSF via Europeana
Drie jaar geleden vroeg de Raad van Europa om mensen met ideeën voor het programma Olympism and Sports heritage, dat uitgevoerd moet worden in alle aangesloten landen. Ik zette wat op papier, omdat het mij wel leuk lijkt om verhalen te vertellen met behulp van de geschiedenis van de olympische fakkeltochten, al helemaal in aanloop naar de Olympische Spelen van 2024 in Parijs.
Ik heb daarna nooit meer iets gehoord. Hieronder vat ik mijn voorstel daarom nog maar eens samen.
Honderd jaar olympisch vuur
Amsterdam was in 1928 de eerste plek ter wereld waar het olympisch vuur werd ontstoken, nog zonder fakkeltocht vanuit Olympia. Dit wereldberoemde symbool bestaat daarmee bijna honderd jaar. Het vuur was in 1928 alleen in Amsterdam zelf te zien en nergens anders.
De eerste fakkeltocht naar de olympische gaststad ging in 1936 vanuit Olympia naar Berlijn en passeerde daarbij Griekenland, Bulgarije, Servië, Hongarije, Oostenrijk, Tsjechië en Duitsland. Het was onderweg zeer onrustig met vechtpartijen, pogroms en internationale diplomatieke spanningen.
Sinds 1936 zijn er fakkeltochten bij elke Zomerspelen; sinds 1952 ook bij de Winterspelen. In al die tijd hebben 32 Europese landen minstens één keer op de route gelegen. Nederland bijvoorbeeld werd in 2004 aangedaan, onderweg naar Athene. Het regende die dag heel hard.
De Sovjet-Unie en Joegoslavië worden overigens niet meer meegeteld, omdat die landen allang niet meer bestaan. In 1980 was Kiev weliswaar onderdeel van de Sovjet-Unie, maar in dit overzicht gaan we toch echt uit van de hedendaagse situatie, Oekraïne dus.
Van de 46 landen van de Raad van Europa zijn er zo veertien nog nooit bezocht door deze estafette. Polen en Portugal vallen meteen op, net als de Baltische staten. Het zou prachtig zijn geweest als de fakkeltocht van 2024 die allemaal had aangedaan, zodat het complete continent onderdeel was geworden van deze geschiedenis. De Franse organisatie kiest er helaas voor om dat niet te doen.
Dit zijn de 32 Europese landen die minimaal één keer op de route lagen van de olympische fakkeltocht
Europese fakkeltocht
Na de oproep van de Raad van Europa formuleerde ik een voorstel om dat Europese sporterfgoed onder de aandacht te brengen via de geschiedenis van de olympische fakkeltocht. Alle fakkeltochten van 1936 tot en met 2024 bundelen we dan in één overkoepelende Europese fakkeltocht. En dan niet alleen de 32 landen, die al eens op de route hebben gelegen, maar ook de veertien bij wie dat nog nooit is gebeurd.
Dat kan gebeuren met exposities, in het onderwijs of met culturele uitingen – en natuurlijk online. De beste website om dat te doen is Europeana, waarop nu al informatie over het Europese erfgoed wordt verzameld – hier.
Op die manier bundelt Europa zijn continentale sporterfgoed, bijna honderd jaar nadat in Amsterdam voor de eerste keer het olympisch vuur werd ontstoken. Met deze campagne worden dan eindelijk álle leden van de Raad van Europa onderdeel van de historische traditie van de fakkeltocht.
Wanneer gaan we beginnen?
