Het is de vijftigste sterfdag van Abebe Bikila, de marathonlegende uit Ethiopië

Op 25 oktober 1973 overleed Abebe Bikila, één van de grootste legendes uit de olympische geschiedenis. 

De Ethiopische leider Haile Selassie heeft veel profijt gehad van de sportieve successen van marathonloper Abebe Bikila, was zijn persoonlijke lijfwacht. Zowel in 1960 als 1964 won hij de olympische marathon. Vooral zijn eerste zege, in Rome, was van grote historische waarde.

De Obelisk van Axum

De organisatoren van de Olympische Spelen van 1960 in Rome deden er alles aan om de geschiedenis van deze stad zichtbaar te maken tijdens het sportevenement. De hele wereld keek tenslotte toe, waarmee het een ideaal moment was om Rome zo mooi mogelijk te presenteren.

De marathon werd aan het einde van de dag gelopen, grotendeels bij fakkellicht. De loop voerde over de Via Appia, een van de belangrijkste oude Romeinse wegen. De lopers passeerden zo een groot aantal historische monumenten als prachtig decor.

Eén van die monumenten was de Obelisk van Axum, een object met een bijzonder belang voor Bikila. Deze obelisk van ongeveer 1700 jaar oud stond oorspronkelijk namelijk in de Ethiopische stad Axum, maar werd in 1937 meegenomen door Italiaanse soldaten als oorlogstrofee. Na de gedwongen verhuizing werd het in Rome geplaatst. Als vanzelfsprekend wilde Ethiopië het object weer terug, maar dat was in 1960 dus nog niet gebeurd.

Mussolini verslagen

Tijdens de marathon lag dit object aan het einde van de route. Bikila had daarom de opdracht meegekregen om de beslissende demarrage juist daar in te zetten, omdat dit historische filmbeelden zou opleveren. De eerste olympische kampioen uit Ethiopië ooit zou dan voor altijd zijn verbonden aan de gestolen obelisk uit Ethiopië, die de Italianen maar niet wilden teruggeven.

En zo zou het ook gebeuren, want juist daar ontsnapte de Ethiopische loper, nota bene op blote voeten, om als winnaar de finish te passeren. Zo stond de obelisk zelf in Rome, maar de hele wereld begreep opeens dat Ethiopië de rechtmatige eigenaar was.

Bikila had in Rome niet alleen de andere lopers verslagen, maar ook de geschiedenis. ‘Eens bevochten door de fascisten van Mussolini’, schreef het communistische dagblad De Waarheid in zijn verslag, ‘nu de triomfator onder de marmeren boog van Rome.’ Haile Selassie had zich niet beters kunnen wensen.

Nalatenschap

Ethiopië is inmiddels een grootmacht op de lange afstanden in de atletiek. In Almere en Amsterdam is een straat vernoemd naar Bikila. En ook in het buitenland is zijn naam vastgelegd in het straatbeeld. En in Ethiopië staat het Abebe Bikila Stadion.

Die obelisk staat sinds 2008 trouwens weer in Ethiopië, mede met dank aan de marathon van 1960.