Het olympisch medailleklassement bestaat niet

Aan het einde van de Olympische Spelen wordt de balans opgemaakt. Hoe ziet het medailleklassement eruit? En waar staan wij en/of zij? Er is alleen een klein probleem: het IOC erkent dat klassement helemaal niet.

Het Internationaal Olympisch Comité heeft er de nodige moeite voor gedaan om vast te leggen dat er geen olympisch medailleklassement is. Het staat in artikel 57 van het Olympic Charter, het fundament van het IOC: ‘The IOC and the OCOG [het organiserende comité van de Olympische Spelen] shall not draw up any global ranking per country.’

En tóch worden al meer dan honderd jaar de verschrikkelijkste ruzies gevoerd over wie de meeste medailles heeft gewonnen. NOC*NSF zet alles op alles om in de top tien te eindigen, omdat, omdat, omdat … ja, waarom eigenlijk? Hoe dan ook: alle deelnemende landen proberen zo hoog mogelijk te eindigen, vaak om politieke redenen. Hoe hoger op het klassement, hoe meer prestige.

Londen 1908

Sinds de Olympische Spelen van 1908 in Londen doen sporters mee namens een land en niet als individu. Het waren ook de eerste officiële Spelen met een openingsceremonie met de nationale vlaggen. (Dit gebruik was overigens in 1906 al ingevoerd op de Interim-Spelen in Athene, maar het IOC erkent die niet meer.)

Groot-Brittannië en de Verenigde Staten voerden op die editie meteen een keiharde strijd om de meeste medailles, met als inzet niets minder dan de claim op de wereldheerschappij. Groot-Brittannië was het wereldrijk in verval, waar de VS juist in opkomst was – zo althans brachten de Amerikanen het verhaal. De Spelen van 1908 werden er niet gezelliger op, juist door dat medailleklassement.

Koude oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog voerde de VS die sportieve strijd met de Sovjet-Unie, het land dat in de zomer van 1952 voor de eerste keer meedeed aan de Olympische Spelen. Om meteen zoveel mogelijk te kunnen scoren specialiseerde de Sovjet-Unie zich in disciplines met veel medailles, zoals zwemmen, turnen en worstelen.

Het communistische land wreef dat er bij de Zomerspelen van 1952 extra in door een groot scorebord te plaatsen voor hun verblijf, waarop elke eigen overwinning groot werd vermeld. Aan het eind stonden hierop 22 gouden medailles, waarvan het leeuwendeel inderdaad was behaald via genoemde tactiek: negen bij het turnen en zes bij het worstelen. De Sovjet-Unie eindigde nog wel achter de Amerikanen in het medailleklassement, maar dat was volgens de Russische officials de schuld geweest van partijdige scheidsrechters.

Vier jaar later had de Sovjet-Unie wél de meeste gouden medailles gewonnen, waarna de kampioenen als dank mee mochten doen met militaire parades, vrolijk zwaaiend tussen de tanks en kernbommen. Pijnlijk voor de liefhebbers van de verbroederende sport, maar uiteindelijk wordt een wereldmacht afgerekend op het aantal kruisraketten en gouden olympische medailles.

Geen officieel klassment

Het IOC houdt er dus zelf geen officieel medailleklassement op na, geordend op land. Daarom bestaat er ook geen duidelijkheid hoe zoiets wordt georganiseerd. Tellen we alle medailles per land bij elkaar op, ongeacht welke kleur? Of kijken we eerst naar goud, dan zilver en dan brons? Die verschillende rekenmethodes bestaan dan ook naast elkaar, zonder een onafhankelijke scheidsrechter die zegt welke methode de beste is.

Verder: telt een gouden medaille bij ijshockey even zwaar als bij het schaatsen? Bij de eerste sport is tenslotte maar één medaille te winnen na twee weken toernooi, waar een schaatser meer medailles op één evenement kan winnen.

Los daarvan: vijf gouden medailles voor Nederland of Noorwegen is weer een grotere prestatie dan vijf gouden medailles voor de Verenigde Staten, China of Rusland. In het medailleklassement, dat dus niet bestaat, wordt daar geen rekening mee gehouden.

Klinkt allemaal als mierenneukerij, maar het kan wel degelijk het verschil uitmaken tussen wél of niet in de top tien eindigen, tussen een leuke of een onaangename evaluatievergadering op het kantoor van NOC*NSF. Aan de andere kant is het ook wel weer geruststellend dat we in een land leven waarop we worden afgerekend op het aantal gouden olympische medailles en niet op het aantal kruisraketten.