Het wordt wel eens tijd dat zwemster Nel van Vliet een straatnaam krijgt in Hilversum
Nel van Vliet won in 1948 een gouden olympische medaille en is daarmee één van de beste sporters uit de geschiedenis van Hilversum. Meer dan 75 jaar later heeft ze nog steeds geen eerbetoon.
Op 21 juni 1947 begonnen in Zwembad Crailo in Hilversum de trainingen van de Nederlandse zwemploeg voor de Olympische Spelen het jaar daarop in Londen. ‘Het ligt in de bedoeling deze training op te voeren tot enkele avonden per week,’ aldus De Gooi- en Eemlander. Een jaar later behaalde de Hilversumse Nel van Vliet een gouden olympische medaille op de 200 meter schoolslag. Zo werd in Crailo de basis gelegd van dit olympische succes.
Ruim 75 jaar later bestaat dit zwembad niet meer, maar een kilometer verderop worden nu wel de namen van enkele beroemde zwemsters uit Hilversum vastgelegd in verschillende straatnamen in Buurtschap Crailo, volgens het thema ‘Bijzondere Gooise vrouwen’. Het is een ideale plek voor een eerbetoon voor Van Vliet, maar toch is zij hiervoor niet geselecteerd. En dat is gek, want Van Vliet voldoet helemaal aan het thema van bijzondere Gooise vrouwen.
Nel van Vliet in 1950 in starthouding in het zwembad in de Kapelstraat in Hilversum. Foto Jacques Stevens via het Archief Gooi en Vechtstreek
Wereldrecords in Hilversum
De Olympische Spelen van 1948 worden zo’n beetje automatisch gekoppeld aan Fanny Blankers-Koen, die daar vier gouden medailles won. Haar huldiging in Amsterdam liep uit op een enorm volksfeest, het eerste sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Nel van Vliet wordt in de meeste terugblikken vergeten, maar in 1948 won zij ook een gouden medaille. Haar thuiskomst in Hilversum was net zo goed een feest, want mede door haar prestatie had deze stad bevestigd dat zij op dat moment toonaangevend was in het vrouwenzwemmen, zowel nationaal als internationaal. Vóór de oorlog leverde Rotterdam de meeste zwemkampioenen, zoals Zus Braun en Rie Mastenbroek. Na de Bevrijding nam Hilversum die rol over, met Van Vliet als boegbeeld.
Haar officiële debuut was op 14 mei 1942 als lid van zwemvereniging De Robben, die op dat moment nog geen twee jaar oud was. In 1944 moest Van Vliet tijdelijk stoppen vanwege een ziekte, maar onder begeleiding van Jan Stender boekte ze in de naoorlogse jaren grote successen.
In een periode van nog geen anderhalf jaar zwom Van Vliet een enorme serie aan wereldrecords. Sommige afstanden worden inmiddels niet meer erkend, maar op het moment zelf was dat nog wél het geval. Via een reconstructie heb ik zestien wereldrecords herleid, die overigens niet allemaal officieel werden erkend door de internationale bond. Maar liefst zes wereldrecords werden in Hilversum zelf gezwommen!
- Gent, 27 juli 1946
100 meter schoolslag: 1.19,8. Evenaring
- Aalst, 29 juli 1946
100 meter schoolslag: 1.19,4
- Den Haag, 1 augustus 1946
100 meter schoolslag: 1.19,4. Evenaring
- De Bilt, 17 augustus 1946
200 meter schoolslag: 2.52,6
- Den Haag, 24 augustus 1946
200 yards schoolslag: 2.35,6
- Den Haag, 25 augustus 1946
100 yards schoolslag: 1.11,1
- Hilversum, 29 november (of 1 december?) 1946
500 meter schoolslag: 7.41,0
- Hilversum, 29 november (of 1 december?) 1946
400 meter schoolslag: 6.16,4
- Hilversum, 13 december 1946
3 x 100 meter wisselslag, met Iet Koster – van Feggelen en Hanny Termeulen: 3.46,3
- Amsterdam, 29 maart 1947
200 meter schoolslag: 2.51,9
- Arnhem, 28 april 1947
3 x 100 meter wisselslag, met Iet Koster – van Feggelen en Hanny Termeulen: 3.42,4
- Arnhem, 28 april 1947
100 meter schoolslag: 1.18,2
- Hilversum, 3 mei 1947
3 x 100 yards wisselslag, met Iet Koster – van Feggelen en Hanny Termeulen: 3.19,6
- Hilversum, 20 juli 1947
200 meter schoolslag: 2.49,2
- Hilversum, 3 november 1947
400 meter schoolslag: 5.58,6
- Brugge, 23 november 1947
100 meter schoolslag evenaring: 1.18,2
Als bonus zwom Van Vliet in Londen ook nog twee keer een olympisch record op de 200 meter schoolslag.
Hannie Termeulen, Nel van Vliet en Geertje Wielema na het vestigen van het wereldrecord op de 3 X 100 meter wisselslag voor dames in het zwembad Kapelstraat in Hilversum. Foto van Jacques Stevens via het Archief Gooi en Vechtstreek
Geen vernoemingen
Hilversum heeft meer grote sportnamen voortgebracht, maar de prestaties van Van Vliet waren uitzonderlijk – al helemaal voor de tijd zelf. In 1946 werd zij door toonaangevende sportbestuurders verkozen tot de beste Nederlandse sporter van het jaar. Het was de eerste keer dat er zo’n verkiezing werd gehouden, georganiseerd door het tijdschrift Sportief.
Toch is er in Hilversum geen enkele herinnering aan haar te vinden – in ieder geval niet in het straatbeeld. Ook bij de keuze voor straatnamen in Crailo, nota bene in de directe nabijheid waar Van Vliet zich heeft voorbereid op haar sportieve hoogtepunt, wordt ze opnieuw genegeerd.
De reden daarvan is onbekend. Er is in ieder geval nog geen straatnaam in Hilversum, die verwarrend veel lijkt op een Nel van Vlietstraat (of plein, of boulevard, of laan, of wat dan ook). Dat is in het geval van Ajax-legende Piet Keizer een groot probleem, want Amsterdam heeft al een Keizersgracht en een Keizersstraat. Onder de 733 straten in Hilversum is er géén (Van) Vlietstraat.
Hilversum honderd jaar olympische stad
De namen in Crailo zijn al vergeven, hoe jammer dat ook is. Dat wil niet zeggen dat er niet alsnog een eerbetoon voor Van Vliet mogelijk is in Hilversum.
Een ideale gelegenheid hiervoor dient zich over vier jaar aan, want dan is het exact honderd jaar na de Olympische Spelen van Amsterdam. En daar speelde Hilversum een officiële rol als gastheer van de ruiterwedstrijden op 9, 10 en 11 augustus. Op 3 augustus was daar ook nog de veldloop als onderdeel van de militaire vijfkamp.
Dat betekent dus dat Hilversum in 2028 exact honderd jaar een olympische stad is – een ideaal moment om iets bijzonders te doen. Hoe mooi zou het zijn als Nel van Vliet tijdens zo’n eeuwfeest eindelijk een eigen straatnaam krijgt – nota bene precies tachtig jaar na haar gouden olympische medaille?
Zoveel sporters heeft Hilversum tenslotte niet gehad, die een olympische titel hebben gewonnen. En dan zijn er nog minder, die binnen twee jaar ook nog eens zestien wereldrecords hebben gezwommen, waarvan zes in Hilversum zelf. Zoiets verdient een straatnaam.
