Jigoro Kano was in 1928 in Zaandam, de legendarische grondlegger van het judo

In het Gemeentearchief van Zaanstad is een foto uit 1928 gevonden van Jigoro Kano, de grondlegger van het judo. Kano bezocht toen als IOC-lid de Olympische Spelen van Amsterdam. Het is de enige foto van zijn bezoek aan Nederland.

In het midden Jigoro Kano met nog twee vertegenwoordigers van de Japanse delegatie. De drie mannen links en rechts zijn van de VVV in Zaandam. Foto via het Gemeentearchief Zaanstad

De Olympische Spelen van Tokio zijn afgelopen, de tweede ooit in deze stad. Dat hadden er zelfs drie kunnen zijn, want ook voor 1940 was deze stad aangewezen als gastheer na een overtuigende campagne van het Japanse IOC-lid Jigoro Kano.

In de zomer van 1938 gaf Japan de organisatie echter terug aan het Internationaal Olympisch Comité, omdat het land zijn prioriteiten verlegde naar de aanvalsoorlog tegen China. De nationalistische stroming in Japan had daarmee het internationalisme van Kano overvleugeld. Dat maakte hij overigens zelf niet meer mee, omdat hij enkele maanden eerder al was overleden.

Grondlegger van het judo

Jigoro Kano is een legende in Japan en niet alleen als de man die de Olympische Spelen van 1940 naar Tokio had gehaald als eerste Aziatische stad. Veel belangrijker is dat hij de grondlegger is van het judo.

In 1882 opende hij de eerste judoschool volgens zijn eigen principes, als antwoord op karate, dat volgens Kano veel te hard was en te veel gericht op het verslaan van de tegenstander. Judo daarentegen betekent letterlijk ‘de zachte weg’ en heeft veel meer respect voor de tegenstander. Bijna 140 jaar later is deze judoschool uitgegroeid tot de grootste ter wereld met maar liefst acht verdiepingen, het hart van de internationale judosport.

In 1909 werd Kano lid van het IOC en maakte zo reizen over de hele wereld. Tijdens de Olympische Spelen van 1928 was hij ook in Amsterdam, het evenement waarop zijn land voor de eerste keer in de geschiedenis gouden medailles won. Mede dankzij Kano had de olympische beweging zo definitief wortel geschoten in Azië.

Zaandam

Tot nu toe waren er geen foto’s bekend van het verblijf van Kano in Nederland, maar Sportgeschiedenis heeft een exemplaar gevonden in het Gemeentearchief van Zaanstad. Het grootste deel van de Japanse ploeg zat namelijk bij gebrek aan Olympisch Dorp in Zaandam, in de hotels Het Wapen van Amsterdam en Het Wapen van Zaandam. Kano verbleef als official in het Amstel Hotel in Amsterdam, maar op 25 juli 1928 was hij in Zaandam tijdens de officiële aankomst van zijn landgenoten in die stad.

Hiervoor werd een plechtigheid georganiseerd in het Paviljoen in het Volkspark, waarvoor de plaatselijke bevolking ook was uitgenodigd. Op lange tafels stonden hapjes, waaronder ‘verschillende, voor den Hollander onbekende gerechten’, aldus De Zaanlander in zijn verslag. Aan het einde raakten de Nederlanders en Japanner met elkaar in gesprek, zónder elkaars eten te proberen. ‘De Japanners prefereerden de lekkernijen, die door de Japansche koks waren vervaardigd, terwijl de Hollanders zich meer speciaal tot de sandwiches, verschillende fruitsoorten e.a. aangetrokken gevoelden.’

Tijdens die plechtigheid werd een foto gemaakt met in het midden Kano, bijna honderd jaar later de enige zichtbare nalatenschap van het bezoek van deze Japanse judolegende aan Nederland.