Mijn cadeau op Olympic Day: vijf nieuwe olympische titels voor Nederland in 1900

Een brief van Pierre de Coubertin toont aan dat Nederland met terugwerkende kracht vijf olympische titels heeft gewonnen in 1900 in Parijs. Het IOC moet die daarom alsnog erkennen.

Harie Meijers (links) en Mathieu Cordang. Foto’s Public Domain via Gallica Digital Library

Het is vandaag Olympic Day, op de 130e verjaardag van het Internationaal Olympisch Comité. Sinds 1947 wordt deze dag wereldwijd gevierd.

Als specialist in sporterfgoed heb ik dan ook een cadeau voor de olympische beweging: ik heb bewijs dat Nederland met terugwerkende kracht vijf olympische titels heeft gewonnen in 1900. Nota bene Pierre de Coubertin zelf, de oprichter van het IOC, legde dat vast in een brief.

Hier gratis abonneren op mijn nieuwsbrief over sporterfgoed

Onafhankelijkheid

In mijn nieuwsbrieven op LinkedIn benadruk ik het belang van onafhankelijke instellingen in de sportgeschiedenis. Dat geldt al helemaal voor het Rijksmuseum van de Sport als plek van onderzoek en presentatie.

Een goed voorbeeld voor die vereiste onafhankelijkheid is een kwestie, die al een tijd speelt over de Olympische Spelen van 1900 in Parijs. Die waren zo slecht georganiseerd dat de meeste deelnemers nooit hebben geweten dat ze hieraan hebben meegedaan. Zij dachten dat ze onderdeel waren van de wedstrijden, die werden georganiseerd in het kader van de Wereldtentoonstelling, die op datzelfde moment in Parijs was.

Slechts een heel klein deel van de evenementen was onderdeel van het olympische programma, maar het Internationaal Olympisch Comité doet inmiddels net alsof Parijs 1900 veel meer medailleonderdelen heeft gehad. Daarbij is sprake van willekeur, waarbij het voor buitenstaanders onduidelijk is met welke criteria het ene onderdeel wél en het andere niet met terugwerkende kracht wordt erkend.

Mathieu Cordang

Zo was de Nederlandse baanrenner Mathieu Cordang in 1900 in Parijs, samen met Jaap Eden en Harie Meijers. Zelf gingen ze ervan uit dat dit was vanwege de Wereldtentoonstelling.

Cordang won de 24-uursrace met gangmaking (de Bol d’Or) en de sprint. Meijers was de snelste op de 2000 meter en de tandemrace, in het laatste geval samen met de Italiaan Gian Ferdinando Tommaselli.

De nazaten van Cordang willen al jaren dat die twee overwinningen worden erkend als officiële olympische titels. Het IOC weigert dat, omdat dit zou zijn gebeurd op zogenaamde non-events. Op verzoek van NOC*NSF deed ik vorig jaar onderzoek naar deze affaire. In het Olympisch Stadion ontving Anneke van Zanen-Nieberg als voorzitter van NOC*NSF daarna de nazaten van Cordang om hier verder over te praten.

Op zich is het niet zo erg als er een meningsverschil is, want dat hoort bij een debat. Het grote probleem alleen is dat het IOC weigert om een inhoudelijk gesprek te voeren over dit onderwerp, waartoe NOC*NSF dus wel bereid was.

Om te beginnen is het IOC niet consequent bij de beoordeling van Parijs 1900, omdat de Nederlandse roeiers Roelof Klein en Francois Brandt in 2012 met terugwerkende kracht werden erkend als olympisch kampioen bij de twee met stuurman. Een onbekend jongetje, dat in de finale hun stuurman was, werd zo opeens olympisch kampioen. Bij deze roeiers speelt dus precies hetzelfde probleem als bij Cordang, omdat ook zij meededen aan een evenement van de Wereldtentoonstelling.

Onbekend onderzoek

Een nog groter probleem is dat het IOC niet duidelijk maakt waarom het tot die beslissingen komt. Vorig jaar wees het comité een verzoek af van de provincie Limburg voor olympisch eerherstel voor Cordang en Meijers. Dat gebeurde met een heel kort mailtje, dat ik heb gezien.

‘Van de vijftien wielerevenementen die in Parijs werden gehouden,’’ zo schreef het IOC, ‘worden er door wielerhistorici slechts drie als olympische evenementen beschouwd. De vier evenementen waaraan Harie Meijers deelnam, worden als niet-olympisch beschouwd. Professionele wielrenners namen deel aan niet-olympische evenementen en ontvingen daarvoor geldprijzen. Het geval van Matthieu Cordang is vergelijkbaar met dat van Meijers.’

Welke wielerhistorici hebben dat onderzoek dan verricht? Welke bronnen hebben zij hiervoor gebruikt? Waar kan ik die studie inzien? Ik heb geen idee.

Nieuw bewijs

Tijdens de bijeenkomst in het Olympisch Stadion zei Lammert Visscher, één van de nazaten van Cordang, dat er een brief van Pierre de Coubertin zou bestaan, waarin hij schreef dat álle wedstrijden van 1900 als onderdeel moesten worden gezien van de Olympische Spelen. Visscher kon die helaas niet overleggen, maar inmiddels blijkt die brief inderdaad te bestaan, zo publiceerde Journal of Olympic Historians in 2019 in een artikel van Jean Durry.

In aanloop naar de zomer van 1900 was er veel overleg tussen het IOC en de Wereldtentoonstelling over die sportwedstrijden. Het bleek niet mogelijk om tot een goede samenwerking te komen, waarover De Coubertin in mei 1899 verslag deed in een brief aan de leden van het IOC. Hij schreef daarin ‘dat de sportwedstrijden die in het kader van de Internationale Wereldtentoonstelling plaatsvonden als Olympische Spelen zouden gelden en tevens daarmee als de Spelen der Tweede Olympiade’.

Deze brief toont dus aan dat De Coubertin in de tijd zelf al heeft erkend dat alle sporters van 1900 als olympiërs beschouwd moesten worden, ook al was niet duidelijk of ze nu voor de Wereldtentoonstelling of voor de Olympische Spelen in Parijs waren. Volgens die logica moet het IOC Cordang en Meijers dus erkennen als olympisch kampioen, net als bij Brandt en Klein. Anders is er een overtuigende verklaring nodig waarom dit niet wordt meegenomen in het besluit, wat iets anders is dan verwijzen naar onbekende onderzoeken van onbekende wielerhistorici.

Nieuwe kampioenen

Met terugwerkende kracht zou het IOC daarom alsnog deze Nederlandse sporters moeten erkennen als olympisch kampioen van Parijs 1900:

• Mathieu Cordang: wielrennen; 3.000 meter sprint, professionals.
• Mathieu Cordang: wielrennen; 24 uurs-race met gangmaking (Bol d’Or), professionals.
• Harie Meijers: wielrennen; 2.000 meter sprint, professionals.
• Harie Meijers (met de Italiaan Fernando Tommaselli): wielrennen; tandem over 2000 meter, professionals.
• Gerard Anne van den Bergh: schieten; militair geweer – 200 meter, junioren.

Dat heeft natuurlijk ook consequenties voor de sporters uit andere landen, die volgens deze maatstaven moeten worden beoordeeld. Maar dat laat ik liever over aan de specialisten ter plekke.

En natuurlijk voor iedereen een plezierige Olympic Day!