Morgen begint de 31e Olympiade – het tijdperk van de 28e Olympische Spelen

Morgen begint de 31e Olympiade. In Rio de Janeiro zijn echter pas voor de 28e keer de Olympische Spelen. Over dit verschil tussen Olympiades en Olympische Spelen werden in 1928 zelfs Kamervragen gesteld.

Op 24 maart 1928 ontving minister Van der Vegte van Waterstaat enkele vragen vanuit de Eerste Kamer over de acht postzegels voor de Olympische Spelen van Amsterdam. Het was vlak voordat deze bijzondere serie uitkwam, bedoeld als financiële ondersteuning voor het Nederlands Olympisch Comité. Op de zegels stonden verschillende sporten uitgebeeld, samen met de tekst ‘1928 IX Olympiade’.

We moeten toegeven, dat de woorden “Olympische spelen van de IXe Olympiade” op een postzegel te veel plaatsruimte zouden innemen.

Het socialistische Eerste Kamerlid Henri Polak was het met die woorden niet eens en kwam met de volgende eis: ‘Wil Zijn Excellentie mededeelen, waarom bedoelde postzegels het opschrift dragen: “IXde Olympiade”, met welke uitdrukking blijkbaar bedoeld wordt de Olympische spelen aan te duiden, doch die deze beteekenis niet heeft, daar onder “Olympiade” verstaan wordt het tijdperk, dat ligt tusschen twee Olympische spelen?’

Aanstoot

Ook de minister leek deze verwarring niet leuk te vinden, want in zijn antwoord noemde hij de bewuste tekst niets minder dan ‘het aanstoot gevende opschrift’. Het gelijkstellen van Olympiade en Olympische Spelen gebeurt echter ook nu nog regelmatig, waar dat sinds 1916 niet meer mogelijk is. Laten we ze daarom eens benoemen voordat we het uiteindelijke antwoord van de minister bestuderen.

Een Olympiade is een periode van vier jaar, die begint op 1 januari van het jaar waarop er Olympische Zomerspelen worden gehouden, of hadden moeten worden gehouden. Een Olympiade is slechts een tijdsaanduiding, die is begonnen in 1896, in het jaar van de eerste moderne Olympische Spelen. Daarom zitten we vanaf morgen in de 31e Olympiade – gewoon een kwestie van rekenen.

De Olympische Spelen daarentegen – de Zomerspelen om precies te zijn –  zijn het evenement, dat plaatsvindt in een Olympiade. Omdat de Spelen sinds 1896 drie keer zijn afgelast door oorlogsgeweld – in 1916, 1940 en 1944 – zijn er inmiddels drie Spelen minder dan Olympiades. In 1928 was er dus een verschil van één: de achtste Olympische Spelen, en de negende Olympiade.

Het is volkomen juist is te spreken van IXe Olympiade, zooals dit op de postzegels is geschied.

Etymologisch feest

Op 28 maart 1928 boog ook dagblad Het Vaderland zich over deze naamsverwarring: ‘Een misbruik, dat niet uit te roeien is.’ Verder moesten de mensen zich er niet zo druk over maken: ‘We moeten toegeven, dat de woorden “Olympische spelen van de IXe Olympiade” op een postzegel te veel plaatsruimte zouden innemen.’ Lekker praktisch en nog eens waar ook, maar vertel dat een socialist als Polak maar eens.

De minister deed dat inderdaad, waarbij hij alle beschikbare woordenboeken overschreef. Van zijn antwoord op Polak maakte hij zo een taalkundig feest. Na dit uitvoerige etymologisch betoog gaf hij de postzegelmakers gelijk: ‘Het is volkomen juist is te spreken van IXe Olympiade, zooals dit op de postzegels is geschied.’

En dat was ook zo, want het was pas fout geweest als er op de postzegels van 1928 had gestaan dat het de 8e Olympiade was geweest, of de negende Olympische Spelen.

Rio 2016

De Olympische Spelen komend jaar zijn daarmee de 28e Zomerspelen in de geschiedenis, onderdeel van de 31e Olympiade.