NieuwOlympische Spelen

Nederland was in 1956 het eerste land dat de Olympische Spelen boycotte

De Verenigde Staten hebben een diplomatieke boycot van de Olympische Winterspelen in Beijing aangekondigd. Nederland was in 1956 het eerste land in de geschiedenis dat een boycot uitriep tegen de Olympische Spelen. 

Het vertrek de eerste Nederlandse deelnemers naar de Olympische Spelen in Melbourne. Ze keerden allemaal terug zonder in actie te zijn gekomen. Foto Harry Pot via het Nationaal Archief

De Olympische Zomerspelen van 1956 begonnen pas op 22 november, omdat ze plaatsvonden in Australië, waar de zomer nu eenmaal op een ander tijdstip is dan aan onze kant van de aarde. Zo kon het gebeuren dat de inval van de Sovjet-Unie in Hongarije op 4 november 1956 een directe invloed had op dit sportevenement.

Tot verrassing van iedereen bleef Nederland daarvan weg uit protest tegen de Russen. In slechts een paar dagen had het Nederlands Olympisch Comité dit dramatische besluit genomen, met een doorslaggevende rol voor de energieke voorzitter Hans Linthorst Homan. Zwitserland en Spanje sloten zich daarna ook bij de boycot aan.

Sorry

De ongeveer zestig sporters van de Nederlandse ploeg werd vooraf niets gevraagd of meegedeeld. Eef Kamerbeek, Puck van Duyne, Henk Visser en Dini Hobers zaten zelfs al in Melbourne toen ze daar een telegram van het NOC ontvingen. ‘Verlaat allen Olympisch Dorp. Zoek elders onderdak. Draag burgerkleding. Sorry. Sterkte.’

De Nederlanders mochten niet eens als toeschouwers blijven. Volkomen gedesillusioneerd keerde het viertal weer naar huis, waar het zeer onaangenaam werd ontvangen. ‘Ik en velen met mij schamen zich om jou tot de landgenoten te moeten rekenen,’ aldus een anonieme brievenschrijver aan Van Duyne. ‘Op de plaats waar je hart moet zitten, rust een ijskoude steen.’ Wat het sportieve hoogtepunt van hun leven had moeten zijn, liep uit op een deceptie.

Wat voor de sporters een enorme teleurstelling was, bleek voor de bevolking en de sportpers in de meeste gevallen geen enkel probleem. Hongarije genoot alle sympathie van het Nederlandse publiek en daarmee werd elke solidariteitsactie voor de Hongaren omarmd. Als het IOC de Sovjet-Unie niet zou weren, moest Nederland zelf maar wegblijven.

De eerste reactie in tijdschrift Sportief op de boycot is illustratief. ‘De teleurstelling van de Nederlandse Olympische ploeg is begrijpelijk,’ aldus Wil van Beveren op 15 november, als sporter zelf nog in actie geweest op de Olympische Spelen in Berlijn. ‘Velen onder hen beseffen niet, zoals de ouderen, de betekenis van het besluit van het NOC, een besluit dat alom in den lande waardering heeft ondervonden, een besluit dat de gehele sportwereld in beroering heeft gebracht.’

Bitter

Deze woorden waren gevoelloos en doordrenkt van paternalisme over de jonge sporters die het allemaal maar niet begrepen. Het was nota bene geschreven door diezelfde Van Beveren, die in 1936 braaf had meegehuppeld op de Spelen in Berlijn, ondanks internationale oproepen om die te boycotten vanwege het politieke misbruik van de nazi’s. Het is daarom zeer begrijpelijk dat de Nederlandse sporters zeer bitter waren, niet alleen door de boycot zelf maar ook door de reacties van het eigen publiek.

Bij Kamerbeek en Van Duyne zijn de wonden nooit meer geheeld, zo constateerde Marjolein te Winkel in 2008 in haar boek De verloren Spelen over deze boycot. Dat bleek ook al in 2006 tijdens een reünie in het Olympisch Stadion van de sporters die in 1956 niet konden gaan. Erica Terpstra bood daar na een halve eeuw namens NOC*NSF met terugwerkende kracht haar excuses aan, maar zelfs dat was voor deze twee sporters onvoldoende om te komen opdagen.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.