Nederland mocht de Olympische Winterspelen van 1928 organiseren

De Olympische Winterspelen bestaan deze maand precies honderd jaar. De editie van 1928 was aanvankelijk aan Nederland toegewezen, als organisator van de Zomerspelen dat jaar in Amsterdam.

De Winterspelen van 1928 in Amsterdam, via Bing Image Creator

In november vorig jaar heerste er wat opwinding in Heerenveen, omdat Zwitserland kandidaat stond voor de Olympische Winterspelen van 2030. Bij gebrek aan een overdekte ijsbaan was het de bedoeling dat het schaatsen dan in Thialf zou zijn. Kort daarna maakte het IOC bekend dat Zwitserland pas in 2038 aan de beurt was, waarmee er einde kwam aan de opwinding.

De Winterspelen van 1928

Precies honderd jaar geleden leek er ook zo’n samenwerking tot stand te komen tussen Zwitserland en Nederland bij de organisatie van de Olympische Winterspelen van 1928. In die tijd was dit nog een heel jong evenement met een eerste editie in 1924 in het Franse skioord Chamonix, in hetzelfde jaar dat de Zomerspelen in Parijs waren.

Zo was Frankrijk in 1924 gastheer geweest van zowel de Zomerspelen als de Winterspelen. Het IOC wilde die koppeling handhaven, waarmee Nederland automatisch het recht kreeg om de Winterspelen van 1928 te organiseren. Dat betekende dat ons land honderden olympische wintersporters moest huisvesten!

In 1924 en 1925 was het Nederlands Olympisch Comité serieus van plan om dit nog uit te voeren ook. Er werd gedacht aan een internationale samenwerking omdat er in ons land net iets te weinig besneeuwde bergen zijn voor de sneeuwonderdelen. Het skitoernooi moest dan wel door een Nederlandse sportvereniging worden georganiseerd, maar in Zwitserland. Ambitieus, want de Nederlandse Ski Vereniging bestond nog niet eens, want die is van 8 oktober 1927.

De waarheid getrouw

Ondanks de Nederlandse inspanningen, was niet iedereen bij het IOC overtuigd van deze toewijzing. De eerste editie in Chamonix was een groot succes geweest en het zou jammer zijn als Nederland het dan in 1928 zou verpesten door een deel van de Winterspelen af te gelasten of die onder erbarmelijke omstandigheden te organiseren. Het IOC zou op een congres in Praag in mei 1925 beslissen wat er zou gebeuren, waarbij Zwitserland en Noorwegen zich al hadden aangemeld om de organisatie over te nemen.

Secretaris Messerli van het Zwitsers Olympisch Comité sprak hierover in december 1924 met een verslaggever van Het Vaderland. Messerli was een spin in het olympische web, woonachtig in Lausanne, waar het IOC toen al was gevestigd. Ook had hij innige contacten met Godefroy de Blonay, de vice-voorzitter van het IOC en de eerste vertrouweling van Pierre de Coubertin.

Heel diplomatiek erkende Messerli dat Nederland het eerste recht had op de Winterspelen van 1928. ‘Volgens dr. Messerli is het te hopen,’ schreef Het Vaderland desondanks, ‘dat Nederland, de waarheid getrouw, ronduit verklaart, dat ons land niet in staat is de Winterspelen te organiseeren.’ Hij hoopte verder dat het NOC daaraan zou toevoegen dat Zwitserland dan de beste optie was. ‘Dr. Messerli hoopte natuurlijk ten zeerste, dat het NOC bereid zal worden gevonden aan het Congres van Praag een aanbeveling in te dienen ten gunste van het houden der Winterspelen in Zwitserland. Het Zwitsersche Comité zal stappen in deze richting doen.’

Ook Chamonix bood zichzelf aan om met Nederland samen te werken. “De quaestie is heel eenvoudig,” zeiden de organisatoren van Chamonix begin 1925 tegen Algemeen Handelsblad. “Het Fransch Olympisch Comité heeft een candidatuur naar Nederland gericht, om Chamonix aan te bieden voor het organiseeren van de Winterspelen in 1928. Het spreekt vanzelf, dat het Nederlandsch Comité hier de lakens zal uitdeelen. Maar onder presidium van de Nederlanders zullen wij natuurlijk met pleizier bereid zijn, de heeren te helpen.”

Het Handelsblad zag dit wel zitten: “Als zoodanig zou ik kunnen begrijpen, dat Nederland op dit Fransche aanbod inging.”

St. Moritz

Deze strijd ging om geld, honderd jaar geleden al. Wintersportgebieden wisten dat ze met de Olympische Winterspelen veel aandacht zouden trekken en waren daarom bereid om heel aardig te zijn voor Nederland. Ondertussen ging het NOC verder met het aftasten van de mogelijkheden om de Winterspelen te organiseren, maar gaf deze optie uiteindelijk op. Het IOC besloot daarop in Praag om de organisatie aan St. Moritz te geven.

Gelukkig maar, want van 11 tot en met 19 februari 1928 was het niet bepaald winters in Nederland. Geen enkele keer vorst, ook niet ’s nachts, maar wel veel regen. Het was daarom maar goed dat de Winterspelen van 1928 in St. Moritz waren.

De koppeling tussen Zomer- en Winterspelen in hetzelfde land werd tot de Tweede Wereldoorlog volgehouden. In 1932 waren beide evenementen in de Verenigde Staten en vier jaar later in nazi-Duitsland. Sinds 1948 is het niet meer voorgekomen.