Nederland snapt het niet: topsporters openen deuren

Jaap Stalenburg schreef op 28 augustus een column op Heldenonline, enkele uren voordat Dafne Schippers de finale liep op de 200 meter. Hij wond zich erover op dat Nederland zo weinig gebruik maakt van zijn succesvolle sporters. “Het Nederlands bedrijfsleven mist volledig de boot als het gaat om de enorme impact dat sportsucces in verre buitenlanden heeft. Zij begrijpen niet dat de Dafne Schippersen en Max Verstappensde echte nieuwe helden voor Nederland zijn. Die deuren kunnen openen die nu nog gesloten zijn.”

Drie sporters met vijftien olympische titels op zak – daarvoor gingen al in 1925 álle deuren open in de VS.

Finse topsporters

Voor Nederland is dat blijkbaar nog nieuw gebied, waar Finland al heel vroeg wist dat het zijn sporters op deze manier kon inzetten. Dat wordt in ieder geval wel duidelijk in de vaste rubriek van Neil van Aken over de Verenigde Staten, die in de jaren 20 in verschillende Nederlandse kranten stond. Werkzaam voor de Nederlandse afdeling van de Kamer van Koophandel in New York was hij goed op de hoogte.

“Amerika is een land van groote kinderen,’ schreef hij in 1926. ‘Ze zijn zoo gemakkelijk te beïnvloeden voor of tegen een andere natie.’ Finland had daar optimaal gebruik van gemaakt: ‘Het land weet, dat Amerika een liefhebber is van sport en stuurt Nurmi, Ritola en Thunberg om Uncle Sam te laten zien wat het kleine land presteeren kan op den langer duur.”

Deze drie sporters waren in die tijd de beste ter wereld: Nurmi en Ritola als langeafstandlopers en Thunberg als schaatser. Nurmi had op de Olympische Spelen van 1920 en 1924 acht gouden medailles gewonnen. Ritola stond in die tijd op vier gouden olympische medailles en twee zilveren. Thunberg tenslotte won drie olympische titels op de Winterspelen van 1924.

Drie sporters met vijftien olympische titels op zak – daarvoor gingen al in 1925 álle deuren open in de VS.

En dat schreef Van Aken dan ook: “Ze winnen de harten der kinderlijke Amerikanen en onmiddellijk ontstaat een geweldige vraag naar Finsche artikelen, Finsche literatuur en drama’s; iedereen spreekt over Finland en iedereen is vol lof over het kranige noordland. Die drie athleten zijn tonnen gouds waard voor het land hunner geboorte, meer dan een dozijn attachés.”

Beijing 2006

Dat was negentig jaar geleden – een andere eeuw, een ander tijdperk. Ook in onze tijd is het echter geen vanzelfsprekendheid dat Nederlandse sporters worden gebruikt in de contacten met het buitenland. Een Amsterdams voorbeeld van 2006 toonde dat pijnlijk aan.

Burgemeester Cohen van Amsterdam was toen hoofd van een stedelijke handelsdelegatie in Peking. Namens de sport mocht alleen Ajax mee naar China, wat twee jaar voor de Zomerspelen van 2008 in Peking erg beperkt was. Juist toen was in China de belangstelling voor de Olympische Spelen op een hoogtepunt, wat Amsterdam als olympische stad van 1928 veel meer had kunnen benutten. Er zijn maar heel weinig steden gastheer geweest van de Olympische Spelen en bij die selecte groep hoort zowel Amsterdam als Peking. De hoofdstad had hier geen seconde bij stil gestaan.

Die athleten zijn tonnen gouds waard voor het land hunner geboorte, meer dan een dozijn attachés.

De enige die dat wél begreep, was John Jaakke als de vertegenwoordiger van Ajax, die zich in Peking zowel doortastend als uiterst onbeschoft gedroeg. Tijdens een ontmoeting met burgemeester Wang Qishan van Peking stapte hij namelijk naar voren toen Cohen namens Amsterdam een originele ets van Rembrandt schonk aan zijn Chinese collega.

Voor Cohen was dit een mokerslag: “Wang Qishan stond het cadeau nog uit te pakken toen John Jaakke met een Ajax-shirt in zijn handen naar voren stapte. Ik heb nog nooit meegemaakt hoe snel de belangstelling voor een Rembrandt verflauwde. Onmiddellijk ontstond een geanimeerd gesprek tussen de burgemeester en Jaakke, en het was volstrekt duidelijk waar de prioriteiten lagen.”

De toenmalige Ajax-voorzitter had natuurlijk even moeten wachten tot beide burgemeesters hun protocollaire handelingen hadden afgerond. Toch had zijn combinatie van Amsterdamse bluf en onbeschoftheid resultaat, want drie jaar later maakte Ajax bekend dat het een samenwerkingsverband was aangegaan met de Chinese voetbalbond.

Stalenburg heeft daarom gelijk met zijn verzuchting dat sport zoveel meer is dan de adembenemende sprint van Dafne Schippers. Finland gaf in 1925 het goede voorbeeld, zolang de Nederlandse sporters zich wat minder onbeschoft gedragen dan Ajax in 2006.