Nederlands Olympisch Comité werd al in 1907 opgericht

Het Nederlands Olympisch Comité werd op 11 september 1912 opgericht, officieel dan. Vijf jaar eerder bestond het NOC echter ook al!

Er is veel onduidelijk over de allereerste jaren van de Nederlandse olympische beweging – zeker uit de periode vóór 1912. Het enige wat zeker lijkt, is de rol van F.W. baron van Tuyll van Serooskerken – Frits voor intimi. In 1898 was hij de eerste Nederlander bij het Internationaal Olympisch Comité, waarmee hij in eigen land het nodige gezag opbouwde. Hij slaagde erin om met de belangrijkste sportbonden een vergadering te organiseren over eventuele deelname aan de Olympische Spelen van 1904. Zo iets was nog nooit eerder gebeurd in Nederland.

Op die bijeenkomst van 5 maart 1902 luisterden onder meer de roeiers, zeilers, cricketers, zwemmers, atleten en schaatsers naar Van Tuyll, die sprak over de ‘Olympische feesten’, die in 1904 in Chicago zouden worden gehouden. Om de bonden te overtuigen hieraan mee te doen zegde hij ´zoo nodig´ een oorlogsschip toe om de deelnemers te vervoeren! ‘Alle deelnemers wordt gratis reiskosten heen en weer aangeboden’, beloofde hij verder. De bonden zegden toe deze uitnodiging in eigen kring verder te bespreken.

Zonder dat Van Tuyll er echter iets van afwist besloot het IOC eind 1903 om de Spelen van 1904 naar St. Louis te verplaatsen, waarmee alle beloftes vervielen. Geen oorlogsschip, geen reiskostenvergoeding – niets. Nederland stuurde daarom toch geen afvaardiging naar de Verenigde Staten.

Hoe dan ook: tien jaar vóór de officiële oprichting van het NOC werd er in Nederland al vergaderd over deelname aan de Olympische Spelen! Als het IOC niet achter de rug van Van Tuyll om een andere stad had gekozen, was het NOC mischien toen al opgericht…

IOC-vergadering in Den Haag

Die grote doorbraak voor de Nederlandse olympische beweging kwam alsnog in mei 1907 toen het IOC een vergadering organiseerde in Den Haag – de eerste in zijn soort op Nederlands grondgebied. Van Tuyll was belast met de organisatie, waarvoor hij zelfs koninklijke steun kreeg van prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina. Hendrik was beschermheer van die bijeenkomst, waarmee er voor de eerste keer een link was tussen het Nederlandse koningshuis en de olympische beweging.

Hendrik stuurde baron van Asbeck als zijn persoonlijk adjudant naar Den Haag om er een toespraak te houden. Pierre de Coubertin, de geestelijk vader van de moderne Olympische Spelen, was daarvan erg gecharmeerd: ‘Hij verzocht dank over te brengen voor ’s Prinsen belangstelling en wijdde eenige hartelijke woorden aan H.M. de Koningin.’

Nederland had een goede beurt gemaakt bij het IOC, mede dankzij Hendrik. De prins en Van Tuyll zouden snel daarna opnieuw gaan samenwerken, want nog in hetzelfde jaar, op 14 december, werd het NOC opgericht met Van Tuyll als voorzitter – vijf jaar voor de officiële start! ‘Dat comité’, schreef de Leeuwarder Courant hierover, ‘zal in de eerste plaats te zorgen hebben dat er “dubbeltjes” binnenkomen.’

Dat geld was nodig voor het sturen van een Nederlandse afvaardiging naar de Spelen van 1908 in Londen. Prins Hendrik aanvaardde in april 1908 het erevoorzitterschap van het NOC om daarmee opnieuw de koninklijke interesse voor de Nederlandse olympische beweging te uiten.

Continuïteit

Tot en met 11 september 1912 vergaderde het NOC met enige regelmaat – altijd in Krasnapolsky in Amsterdam en onder leiding van Van Tuyll. Daarmee bestaat er vanaf 14 december 1907 een organisatorische continuïteit, mede omdat Van Tuyll zich in die tijd graag presenteerde als NOC-voorzitter – tot in de Staatcourant toe. In die hoedanigheid woonde hij onder meer huldigingen bij van het nationale voetbalelftal en de Nederlandse schermers – in sommige gevallen samen met prins Hendrik.

Op 11 september 1912 veranderde er wel iets fundamenteels bij het NOC, want nadat sportofficial C.A.W. Hirschmann de behoefte had uitgesproken om meer structuur aan te brengen, werd er een commissie gevormd voor het vastleggen van de statuten en het huishoudelijk reglement.

Enkele maanden later was alles geregeld, aldus het Nieuws van den Dag: ‘De Staatscourant van 12 December bevat de statuten van de op 11 Sept. jl. te Amsterdam opgerichte vereeniging „Het Nederlandsch Olympisch Comité”, gevestigd te ‘s-Gravenhage. De vereeniging is aangegaan voor een tijdvak van 29 jaren en stelt zich ten doel de bevordering van lichaamsoefening in alle vormen.’

Zo was de officiële oprichting een feit, vijf jaar nadat de eerste fundamenten al waren gelegd.