NieuwOlympische Spelen

Uniek filmbeeld gevonden van de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam

Op een nog onbekend filmpje zien we Amsterdam tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen van 1928. Het is uniek materiaal, omdat er geen enkel ander sfeerbeeld bestaat van dit sportevenement. In samenwerking met Trouw.

Vandaag had de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Tokio moeten zijn. Op 28 juli 1928 vond die plechtigheid in Amsterdam plaats met als bijzonderheid dat voor de eerste keer in de geschiedenis het olympisch vuur werd ontstoken. Een andere opmerkelijke gebeurtenis tijdens deze Spelen was de introductie van het parkeerbord, dat in de jaren daarna wereldwijd tot standaard werd verheven. Zowel het olympisch vuur als het parkeerbord is dus een Nederlandse innovatie.

Boycot

Deze openingsceremonie is vastgelegd in de officiële film van 1928. Het alleenrecht was voor de Italiaanse maatschappij Luce, nota bene een propagandamachine van de fascistische leider Benito Mussolini. Deze verkoop van filmrechten aan een buitenlandse maatschappij zorgde voor een boycot bij Nederlandse filmmakers, die zich al jaren hadden voorbereid om die opnames te maken.

De Nederlandse Bioscoopbond verbood daarna ook nog aan haar leden om deze film te vertonen. Pas in 2016 was in het Eye Filmmuseum in Amsterdam de eerste officiële vertoning! Bijna niemand heeft die film van Luce dus gezien, de enige bewegende beelden die we hebben van Amsterdam 1928.

Ingekleurd fragment. Dat gaat niet altijd even goed, want het lijkt hierop alsof er een groot grasveld voor het stadion lag. Het geeft wel ongeveer aan hoe het er toen uit moet hebben gezien.

Dat maakt de vondst van een amateurfilm in de collectie van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum zo bijzonder, omdat die is gemaakt op het Stadionplein op de dag van de openingsceremonie. De film behoort tot een serie vakantiefilms uit de jaren 20 en 30 van een zeer welgestelde Rotterdamse Joodse familie. Van dit gezin van vader, moeder, zoon en dochter overleefde alleen de dochter de Holocaust, die bij de overdracht als eis stelde dat de familienaam niet bekend wordt gemaakt.

De totale opname duurt nog geen minuut, maar is uniek, omdat er geen ander sfeerbeeld bestaat van de Spelen van 1928. Volgens conservator Valentine Kuypers werd deze film in 2009 opgenomen in de collectie, maar was deze historische waarde nog nooit opgemerkt totdat ik die voor de eerste keer zag.

Parkeerbord

De film is ongedateerd, maar toch is het zeker dat die van 28 juli 1928 is, omdat er vijf olympiërs in beeld zijn in hun officiële tenue voor het openingsdefilé. Dat droegen ze niet op de dagen dat ze sportief in actie kwamen.

Het is zelfs te zien dat de opname vlak vóór aanvang van de plechtigheid werd gemaakt, omdat boven de Marathontoren geen rook kringelt. Kort nadat deze amateurfilm werd gemaakt, werd het olympische vuur ontstoken, overigens nog zonder fakkeltocht vanuit Olympia vooraf. In Amsterdam was het hoogstwaarschijnlijk een steward of medewerker van het gasbedrijf die deze handeling verrichte.

Het eerste parkeerbord. Ook hier lijkt de parkeerplaats een grasveld, maar dat is natuurlijk niet zo.

Wat de film nog mooier maakt, is dat het parkeerbord van heel nabij is te zien, toen nog rond. Iets later zien we het eenrichtingsbord, dat eveneens tijdens Amsterdam 1928 voor de eerste keer werd gebruikt. Met succes, schreef dagblad Het Vaderland, alhoewel het in het begin wel even wennen was: ‘De pijlen, die het eenrichtingsverkeer aangaven, werden nog niet door alle bestuurders begrepen.’

Verder zijn er beelden van het Olympisch Stadion en het Nederlandsch Sportpark, het stadion uit 1914 dat na de Spelen werd afgebroken. Tot slot werd het tijdelijke onderkomen van de schermers werd vastgelegd, dat ook na afloop tegen de vlakte ging.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.