Unieke foto gevonden van Mikio Oda, de eerste olympisch kampioen uit Japan
In het Gemeentearchief Zaanstad ligt een unieke foto van de Japanse atleet Mikio Oda tijdens de Olympische Spelen van 1928. Oda heeft deze afbeelding persoonlijk ondertekend. Eerder deze week werden al meer bijzondere foto’s gevonden bij dit archief.
De foto van Mikio Oda met rechts zijn handtekening
De Japanse olympische ploeg verbleef tijdens de Olympische Spelen van 1928 in twee hotels in Zaandam. Bij het Gemeentearchief Zaanstad wordt hiervan een mapje bewaard met onder meer enkele foto’s.
Eerder achterhaalden we al dat dit zeer bijzonder materiaal betrof, omdat op één van deze foto’s Jigoro Kano is vastgelegd tijdens een bezoek aan Zaandam. Kano is in Japan een historisch figuur als grondlegger van het judo. Gedurende zijn leven heeft hij over de hele wereld gereisd, maar dit is de enige foto die we van hem hebben in Nederland. Op een andere afbeelding zien we Kinue Hitomi tijdens haar finale op de 800 meter – mét haar eigen handtekening.
Naar nu blijkt is er nóg een bijzondere foto. Daarop zien we Mikio Oda, die in Amsterdam als eerste Japanner in de geschiedenis een gouden medaille won. En ook deze is persoonlijk ondertekend, zo blijkt uit een vergelijking met een handtekening van Oda uit 1966, afgedrukt in het nieuwste nummer van Journal of Olympic History.
All-round sportman
Oda deed in 1923 op de Spelen van het Verre Oosten voor de eerste keer mee aan internationale wedstrijden. “Japan boekte daar overwinningen bij atletiek en zwemmen,” zei Oda in 1969 tijdens een toespraak op de Internationale Olympische Academie in Olympia. “We versloegen zo de Filipijnen en China, die al veel meer internationale ervaring hadden dan wij.”
De Nederlandse krant Het Vaderland hield hem daarna in het oog, al vanaf de Olympische Spelen van 1924 in Parijs: ‘Bij de Japansche heeren ontdekten wij Oda, te Colombes zesde op den hinkstap-sprong. Het is een klein pittig bruin kereltje, een all-round sportman, hij sprong hoog, sprong ver, beoefende den hink-stap-sprong, wierp met de discus, stootte met den kogel, enz. Het zijn bijzonder lenige kereltjes, dat zagen wij aan hun gymnastische oefeningen en ze zien er in hun witte broekjes en rood zijden shirts bijzonder aardig uit.’
Vier jaar later was Oda op de Olympische Spelen in Amsterdam. Bij de hinkstapsprong versloeg hij onder meer Wim Peters uit Zwolle, de grote Nederlandse favoriet voor een gouden medaille. Ook Jan Blankers, de latere echtgenoot van Fanny Koen, deed hieraan mee. Oda’s winnende sprong was 15 meter 21. Hij was daarmee de eerste Japanner met een gouden olympische medaille.
De huldiging van Oda was een historisch moment in de Japanse sportgeschiedenis. ‘Langzaam rijst de blanke vlag met de bloedroode zon in den mast,’ zag de verslaggever van De Revue der Sporten, ‘terwijl het melodieuse volkslied zachtjes door de vele Japanners op de tribunes wordt meegezongen. Iedereen gunt Japan deze zege, zelfs de Duitschers lachen en de Amerikanen heffen hun strijdkreet Ray-ray-U.S.A. aan, nu niet gevolgd door den naam van ’n Yankee, maar door de hartelijk uitgeroepen huldekreet: Japon-Japon!’
De kinderen uit Zaandam
Oda werd zo een legende in zijn land en werd kort na zijn dood in 1998 zelfs uitgeroepen tot beste Aziatische atleet van de twintigste eeuw. Aan het eind van zijn leven keek deze Japanse kampioen nog één keer terug op de Spelen van 1928: “We werden verwelkomd door de kinderen uit Zaandam en zo werden we vrienden.”
Als dank ondertekende hij zijn foto van zijn winnende sprong in Amsterdam dus met zijn eigen handtekening, waarna die bijna honderd jaar later weer is opgedoken in het Gemeentearchief Zaanstad.