Vandaag had de olympische vlag moeten wapperen op een hoogte van 15,21 meter

Vandaag hadden de Olympische Spelen in Tokio moeten beginnen. Al jarenlang voorspel ik dat in die stad de olympische vlag zal wapperen op een hoogte van 15,21 meter, een verwijzing naar de Spelen van 1928 in Amsterdam. Over een jaar krijg ik gelijk.

De winnende sprong van 15 meter en 21 centimeter, ingekleurde versie

Japan doet sinds 1912 mee aan de Olympische Spelen en heeft dit evenement tot nu toe drie keer zelf georganiseerd: Tokio 1964, Sapporo 1972 en Nagano 1998. Ook in 1940 kreeg Tokio de Zomerspelen toegewezen, maar het land trok zich hiervoor terug vanwege de oorlog met China. Over een jaar moet dat voor de vijfde keer gebeuren – corona volente!

Nationaal bewustzijn

In aanloop naar de Spelen van 1928 in Amsterdam had Japan er alles aan gedaan om goede prestaties te leveren. Vier maanden voor aanvang, in maart 1928, was dit De Revue der Sporten al opgevallen. ‘Japan is als ieder ander land, druk bezig zijn menschen voor te bereiden voor de Spelen te Amsterdam. De hoop is gevestigd op de athleten.’

Tijdens de Spelen zelf merkte het Algemeen Handelsblad de gedrevenheid op van de Japanse delegatie, die was ondergebracht in Zaandam. De verslaggever was er diep van onder de indruk. ‘Voor de eer van de rijzende zon! Geen kamer waar de vlag ontbreekt. Een ingeroest gevoel van nationaal bewustzijn bindt deze kleine groep tot een onverbrekelijk geheel.’

Deze voorbereidingen betaalden zich uit, want in Amsterdam won Mikio Oda als eerste Japanner in de geschiedenis een gouden medaille. Op de hinkstapsprong overbrugde hij een afstand van 15,21 meter. Daarmee was hij niet alleen de eerste Japanner met een olympische titel, maar zelfs de eerste Aziatische sporter!

All-round sportman

Hier waren jaren aan voorbereiding aan vooraf gegaan. In 1923 deed Oda op de Spelen van het Verre Oosten voor de eerste keer mee aan internationale wedstrijden. Die waren toen in zijn eigen land, in Osaka. “Japan boekte daar overwinningen bij atletiek en zwemmen,” zei Oda in 1969 tijdens een toespraak op de Internationale Olympische Academie in Olympia. “We versloegen zo de Filipijnen en China, die al veel meer internationale ervaring hadden dan wij.”

Het Vaderland hield hem jarenlang in het oog, al op de Olympische Spelen van 1924 in Parijs: ‘Bij de Japansche heeren ontdekten wij Oda, te Colombes zesde op den hinkstap-sprong. Het is een klein pittig bruin kereltje, een all-round sportman, hij sprong hoog, sprong ver, beoefende den hink-stap-sprong, wierp met de discus, stootte met den kogel, enz. Het zijn bijzonder lenige kereltjes, dat zagen wij aan hun gymnastische oefeningen en ze zien er in hun witte broekjes en rood zijden shirts bijzonder aardig uit.’

Vier jaar later versloeg Oda bij de hinkstapsprong onder meer Wim Peters uit Zwolle, de grote Nederlandse favoriet voor een gouden medaille, die mede door een dubieus jurybesluit de finale miste. Oda’s winnende sprong was 15 meter 21, één centimeter verder dan de afgekeurde sprong van Peters. Ook Jan Blankers, de latere echtgenoot van Fanny Koen, plaatste zich niet voor de finale.

De huldiging van Oda was een beslissend moment in de Japanse sportgeschiedenis. ‘Langzaam rijst de blanke vlag met de bloedroode zon in den mast,’ zag de verslaggever van De Revue der Sporten, ‘terwijl het melodieuse volkslied zachtjes door de vele Japanners op de tribunes wordt meegezongen. Iedereen gunt Japan deze zege, zelfs de Duitschers lachen en de Amerikanen heffen hun strijdkreet Ray-ray-U.S.A. aan, nu niet gevolgd door den naam van ’n Yankee, maar door de hartelijk uitgeroepen huldekreet: Japon-Japon!’

Olympische vlag

Oda werd zo een levende legende in zijn land en werd kort na zijn dood in 1998 zelfs uitgeroepen tot beste Aziatische atleet van de twintigste eeuw. Aan het eind van zijn leven keek de eerste Japanse kampioen nog één keer terug op zijn dagelijks verblijf in Zaandam: “We werden verwelkomd door de kinderen uit Zaandam en zo werden we vrienden.”

Oda’s winnende sprong van 15,21 meter heeft nog steeds een symbolische waarde in zijn land, want tijdens de openingsceremonie van Tokio 1964 werd de olympische vlag op exact dezelfde hoogte gehangen – een historische link met Amsterdam 1928. En dat is voor mij dus de reden om te voorspellen dat dit in 2020 opnieuw zou gebeuren. Ik wacht nog wel een jaartje op mijn historische gelijk – corona volente.