Was China al op de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam?
Waar begint de olympische geschiedenis van China? In Amsterdam misschien?
Het land had zich aangemeld voor Parijs 1924, en dook met twee man op in de openingsceremonie. Het was alleen nep, volgens het Algemeen Handelsblad van 7 juli 1924: ‘De zonen van ’t Hemelsche Rijk bleken twee echt Parijsche jongens te zijn: blijkbaar bij ontstentenis van de echte Chineezen, als invallers fungeerend om de reeks te completeeren.’
Dat telt dus niet mee, alhoewel het de organisatie niet weerhield om de aanwezigheid van China te vermelden in het officiële rapport. Naar verluidt zouden er Chinezen zijn geweest bij de Kunstolympiade en bij het tennis, alhoewel ze in dat laatste geval buiten de competitie bleven. En inderdaad heb ik artikelen gevonden in de Nieuwe Rotterdamsche Courant over deze tennissers, die vooral opvielen door afwezigheid. Zonder melding vooraf verschenen ze niet voor hun wedstrijden. Echt zichtbaar was China dus niet in Parijs, maar dat zou in Amsterdam veranderen.
Amsterdam 1928
In dat jaar speelde China wél een rol, alhoewel dat besef lijkt te zijn vergeten door het Chinese Olympisch Comité. Dat schrijft het Chinese Olympische Comité in een historisch overzicht op zijn Engelstalige website:
‘When the 9th Olympics were scheduled to be held in Amsterdam in 1928, China had been invited to send an observer to attend the opening ceremony — through a diplomat named Song Ruhai. In addition, an overseas Chinese He Haohua registered in a cycling race on behalf of his motherland. Unfortunately, he was injured and hospitalized. Anyhow, he was the first Chinese Olympian.
In his Chinese History of Sports over the Past Century, Prof. Wu Wenzhong confirms that China was first represented by Song Ruhai at the Olympic Games in 1928- entirely in the capacity of an observer.’
Aldus het Chinese comité. Over de avonturen van He Haohua, die wel heel makkelijk als eerste Chinese olympiër wordt neergezet, heb ik niets kunnen vinden, maar over die diplomaat wél. Alleen gaat het volgens mijn bronnen dan om iemand anders, want Song Ruhai heeft geen enkel spoor achtergelaten in de verslagen uit 1928 – niet in Nederland en niet bij het IOC.
Welke Chinese waarnemer bezocht Amsterdam 1928?
Niet Song Ruhai, maar Tsung Yee Lo werd in Nederlandse kranten genoemd als waarnemer voor China – mede omdat hij namens zijn land twee IOC-vergaderingen in Amsterdam bijwoonde. Allereerst was hij aanwezig bij de algemene bijeenkomst van het IOC, waarbij hij zich verontschuldigde voor de afwezigheid van dr. Wang, het Chinese IOC-lid.
Tsung Yee Lo gaf geen reden voor deze absentie, maar dat had hoogstwaarschijnlijk te maken met Wangs officiële functie als minister van buitenlandse zaken. Juist in de zomer van 1928 was er een burgeroorlog in China en liepen de spanningen met Japan snel op, dus deze man had wel even wat anders aan zijn hoofd dan het nakomen van wat sportieve verplichtingen.
De aanslag op krijgsheer Zhang Zuolin of Chang Tso Lin in China op 4 juni 1928. Op dat moment was in Amsterdam het sportevenement al in volle gang. Foto Nationaal Archief
Zijn vervanger nam nog wel even het woord: ‘De heer Tsung Yee Lo heeft getuigenis afgelegd van de belangstelling van de Chineesche sportwereld niet alleen voor de Spelen in het Verre Oosten, doch tevens voor de ontwikkeling van het Olympisme. Niets, zoo zeide hij, zal verzuimd worden om te bereiken, dat de belangrijke Chineesche ploeg zal deelnemen aan de Spelen der Xe Olympiade te Los Angeles in 1932.’
Kortom: in Amsterdam kondigde China zijn olympische debuut officieel aan, hetgeen vier jaar later ook daadwerkelijk gebeurde!
Uit het Official Bulletin of the International Committee blijkt dat er op 2 augustus ook een bijeenkomst in Amsterdam was over the Far-Eastern Games als sub-vergadering van het IOC. Hierbij was iemand van de Chinese delegatie aanwezig, waarvan we mogen uitgaan dat dit Tsung Yee Lo geweest moet zijn. In het verslag staat in ieder geval: ‘The Chinese delegate expressed the hope that in the near future the Olympic Games might be held in a country of the Far-East.’ Niemand wist toen dat het nog 36 jaar zou duren voordat Tokio de Spelen organiseerde, maar dat terzijde.
Raadsels
Maar wie was die Tsung Yee Lo nu eigenlijk? Hier ontstaat een nieuw raadsel, want het lijkt erop dat hij dezelfde man was, die in 1932 Chef de Mission was van het Chinese team op de Spelen van Los Angeles – nota bene tijdens het officiële olympische debuut van zijn land. Het zou zijn aanwezigheid in Amsterdam daarmee extra historische waarde geven.
Volgens het Officiële Rapport van de Spelen van 1932 was er in ieder geval een zekere Wm. Z. L. Sung namens zijn Olympisch Comité aanwezig als Honorary General Secretary. Door verschillende transcripties van het Chinees naar het Westerse schrift zou dit wel eens dezelfde persoon kunnen zijn als die in Amsterdam 1928. Tsung Yee Lo en Wm. Z. L. Sung: twee personen of éen? En zou Wm. een afkorting kunnen zijn van zijn functie?
Zoeken via de Chinese karakters van Wm. Z.L. Sung (沈嗣良) levert in ieder geval interessante foto’s op, waar ik helaas weinig mee kan, omdat mijn Chinees de laatste tijd te wensen overlaat.
Eén van deze mensen misschien?
Hoe dan ook: had Tsung in Amsterdam niet zelf gezegd: ‘Niets zal verzuimd worden om te bereiken, dat de belangrijke Chineesche ploeg zal deelnemen aan de Spelen der Xe Olympiade te Los Angeles in 1932’?
