NieuwOlympische Spelen

Yvonne van Gennip was in 1988 de eerste olympiër die door de koningin werd uitgenodigd

De Nederlandse olympische medaillewinnaars gaan vandaag op bezoek bij de koning. Yvonne van Gennip was in 1988 de eerste Nederlandse sporter die door het Koningshuis werd uitgenodigd op het paleis.

De huldiging van Yvonne van Gennip in 1988 in Haarlem, in dit geval zonder koningin. Foto P. de Boer via het Noord-Hollands Archief

Het is een gewoonte dat Nederlandse sporters met een gouden olympische medaille de hand mogen schudden van het staatshoofd – mits ze geen strafblad hebben. Die traditie begon bij Yvonne van Gennip.

De zon schijnt

In 1952 ging het in ieder geval nog wel iets anders dan nu, want toen kwamen koningin Juliana, prins Bernhard en de drie oudste prinsessen na afloop van de Spelen van Helsinki naar het Olympisch Stadion in Amsterdam voor speciale sportwedstrijden, waar ook veel medaillewinnaars aan meededen, zowel uit Nederland als het buitenland. Natuurlijk ging net de zon schijnen toen de koningin de ereloge betrad, precies zoals het hoort.

Tijdens het defilé van sporters werden al die medaillewinnaars in één aparte groep verzameld, die vrolijk zwaaiden naar de Koninklijke familie. ‘De Olympische fanfare, welke in Helsinki elke ceremonie protocollaire had ingeleid, weerklonk door het stadion,’ aldus Leeuwarder Courant, ‘en op hetzelfde moment trad een aantal in het wit geklede meisjes, een rood-witblauwe sjerp om de schouders, naar voren om de olympische prijswinnaars een kleine lauwerkrans aan te bieden.’

De oudste melding van een koninklijke ontvangst van olympiërs is tijdens de Zomerspelen van 1960 in Rome, waar de hele familie op vakantie was om het allemaal met eigen ogen te zien. In het huis van de Nederlandse ambassadeur te Rome werd die ontmoeting geregeld. Vier jaar later was er een afspraak tussen de olympische deelnemers en koningin Juliana in een hotel in Eindhoven en in 1968 was er zo’n bijeenkomst in de RAI in Amsterdam. Bij die laatste gelegenheid stal zwemster Ada Kok – wie anders – de show.

Pas na de Winterspelen van 1988 ontving koningin Beatrix voor de eerste keer de medaillewinnaars in het woonpaleis, zo bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst. Natuurlijk was Yvonne van Gennip de grote ster met drie gouden medailles. Later dat jaar gebeurde hetzelfde met de meest succesvolle deelnemers van de Zomerspelen, in die tijd nog in hetzelfde jaar als de Winterspelen.

In verschillende stappen ontwikkelde zich zo de traditie van het Koninklijk Huis om olympische medaillewinnaars te onthalen. In die begintijd kregen de paralympische sporters die eer overigens nog niet, wat in 1988 voor verontwaardiging zorgde bij Henk Huisman, voorzitter van het jongerenplatform van de Gehandicaptenraad: “De koningin heeft de medaillewinnaars van de Olympische Spelen wel ontvangen. De voetballers. Maar de deelnemers aan de Paralympics hoeven niet te rekenen op een ontvangst op Huis ten Bosch.” Sinds 2000 is dat veranderd en is er ook een ontvangst op een koninklijk paleis.

Lintjes en straatnamen

Tijdens de ontvangst morgen worden ongetwijfeld de kampioenen benoemd tot Ridder in Orde van Oranje Nassau, behalve bij die sporters bij wie dit al is gebeurd vanwege een eerdere prestatie. De olympisch kampioenen van de Zomerspelen van 1984 moesten daar nog een jaartje op wachten, maar Van Gennip kreeg meteen na haar drieklapper van 1988 een lintje. De zomerkampioenen van 1988 – Nico Rienks, Ronald Florijn en Monique Knol – kregen óók pas een jaar later hun onderscheiding, maar misschien vond de koningin Van Gennip gezelliger dan dit drietal en wilde ze haar meteen al op de koffie.

Sinds 1992 is er eenheid in deze koninklijke onderscheidingen, waarbij de kampioenen in hetzelfde jaar hun lintje ontvangen, bij de teamsporten aanvankelijk alleen de coach en aanvoerder. Met het groeiende aantal goudenmedaillewinnaars groeit daarmee automatisch het aantal sporters met een koninklijke onderscheiding, al helemaal omdat sinds de Zomerspelen van 2012 álle leden van de winnende teamsporten hiermee worden onderscheiden, het nationale vrouwenhockeyteam van de Spelen in Londen als eerste. Dat tikt lekker aan.

Straatnamen

Met de meest duurzame onderscheiding voor een sporter heeft het Koningshuis dan weer niets te maken: het vernoemen van een sporter in een straatnaam. Onderzoek van de website Over Straatnamen in 2021 liet zien dat er in Nederland inmiddels meer dan 200 van zulke straten zijn met de naam van bekende en onbekende sporthelden als Fanny Blankers-Koen, Anton Geesink en Lien Gisolf. En ook steeds meer levende olympiërs krijgen dit eerbetoon, zoals Pieter van den Hoogenband, Epke Zonderland en Anky van Grunsven. Op de Spelen van Tokio in 2021 kwamen maar liefst zes Nederlandse sporters in actie, die al waren vernoemd – een record.

Yvonne van Gennip heeft nog geen eigen straatnaam, maar is wel vernoemd in de Yvonne van Gennip Hal in Haarlem. Aan de Sportlaan, dat dan weer wel.

Waardeer deze site!

Onze content is gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je dat laten blijken met een kleine financiële bijdrage.

Mijn gekozen waardering € -

Jurryt van de Vooren
https://sportgeschiedenis.nl
Specialist in sporterfgoed. Al meer dan 25 jaar de enige Amsterdammer, die is afgestudeerd op Feyenoord.