De grondlegger van het bodybuilden opende in 1887 een sportclub in Amsterdam
Op 14 oktober 1925 stierf Eugen Sandow, grondlegger van het internationale bodybuilden. In de 58 jaar van zijn leven woonde hij over de hele wereld, waaronder in Nederland. Dankzij hem werden de eerste krachtsportverenigingen van ons land opgericht.
Eugen Sandow in 1894, afbeelding via het Rijksmuseum
Eugen Sandow werd in 1867 geboren onder de naam Friedrich Wilhelm Müller. Vanaf zijn negentiende jaar toonde hij tijdens optredens zijn gespierde lichaam, alsof hij een levend klassiek Romeins beeld was. Hiermee wordt hij beschouwd als de grondlegger van het bodybuilden.
Sandow verliet voor zijn shows zijn geboortegebied en kwam naar West-Europa, zo schreef sporthistoricus Nico van Horn in De Sportwereld 46/47. Hij verbleef onder meer in Rotterdam, Antwerpen, Brussel en Parijs. Vanaf 1887 woonde hij ook een tijd in Amsterdam, lang genoeg om zijn sporen in de Nederlandse sportgeschiedenis achter te laten.
De haltermethode
Jan Feith besteedde in 1900 in Het boek der sporten daarom aandacht aan ‘de thans wereldberoemde athleet Eugen Sandow’. Bij zijn aankomst in 1887 was hij al een internationale bekendheid. ‘Hij was vergezeld van een zekeren Attila met wien hij samen met gewichten werkte,’ aldus Feith.
In Amsterdam begon Sandow, ‘die in den omgang een fatsoenlijk bescheiden man bleek’, een eigen sportclub, die huisde op een bovenverdieping op het Damrak. Deze vereniging was daarmee de eerste in haar soort in Nederland, die werkte volgens de “Sandow-methode”, zoals Feith die noemde, tevens de haltermethode genoemd. Ook in Leiden en Delft gaf hij op deze manier lessen in kracht- en verdedigingssporten.
De beoefenaars gebruikten daarbij kleine halters van enkele kilo’s, in plaats van hele zware gewichten, zoals toen de gewoonte was in de Nederlandse krachtsport. En ook dat was vermoeiend, wist Feith. ‘Het onafgebroken, soms wel enige honderden malen achtereen strekken, buigen, heffen der armen brengt, zelfs met een twee kilogram gewicht, na vrij korten tijd het zweet des aanschijns te voorschijn en vermoeit de armspieren geducht.’ Daarop volgden dan koudwaterdouches en massage – al snel goed om het bovenlichaam zichtbaar te ontwikkelen. ‘Vooral bij de nog weinig ontwikkelde beginners waren de resultaten het spoedigst waar te nemen, daar zij na een veertiendaagsche oefening zichtbaar in krachten waren toegenomen.’
Dankzij deze kortstondige aanwezigheid van Sandow ontwikkelde zich in ons land de krachtsport, zoals het worstelen en de oer-variant van het bodybuilden. De eerste krachtsportverenigingen zijn allemaal uit die tijd. Een bekende Nederlandse volgeling was Antoon Abspoel, één van de mooiste krachtsporters, die er ooit in Nederland zou zijn geweest.
Na twee jaar vertrok de rusteloze Sandow naar een volgend buitenland en verbleef onder meer in Australië, Zuid-Afrika en India. Hij overleed negen dagen na de dood van Abspoel, zijn beste leerling in Nederland.
