Gevonden: zegebeker van marathon van Amsterdam 1935
In het Olympisch Stadion is de zegebeker gevonden van de marathon van Amsterdam van 1935. Beter gezegd: na een halve eeuw is die voor de twééde keer gevonden.
Volgend jaar is het EK atletiek in het Olympisch Stadion. In opdracht van het Stadsarchief schrijf ik daarom een boek over de Amsterdamse sportgeschiedenis en daarbij hoort natuurlijk ook de marathon. Tijdens mijn speurwerk vond ik vorige week in een archiefkast van het Olympisch Stadion de beker, die de winnaar van de marathon van Amsterdam van 1935 kreeg.
In de jaren vóór 1975 waren er in onze stad namelijk ook al langeafstandslopen. Van 1916 tot aan de Tweede Wereldoorlog waren er negen marathons in Amsterdam met die van 1928 tijdens de Olympische Spelen als bekendste. De marathons van de jaren 30 werden gesponsord door Het Leven – in die tijd een heel populair tijdschrift.
Eén van de beste lopers uit die tijd was Henri Landheer uit Amsterdam, die tijdens de olympische marathon van 1928 als beste Nederlander op de 30e plaats eindigde. In 1935 won hij de marathon in Amsterdam, waarmee hij meteen de nationale kampioen op dit onderdeel was.
Landheer kreeg daarvoor een beker, die na zijn dood in 1958 in een Amsterdamse antiekwinkel belandde. Leo van der Kar, oprichter van de sportwinkelketen Perry, kocht het daar voor 35 gulden, waarna hij het in 1964 schonk aan Dick Bessem, directeur van het Olympisch Stadion.
De trofee van Landheer zwierf dus al een halve eeuw rond in het stadion zonder dat iemand het object herkende. Niet zo gek, omdat de letters inmiddels bijna onzichtbaar zijn. Zelf had ik die beker ook al vaker gezien en bestudeerd, maar pas vorige week viel het licht er even goed op zodat ik wist wat ik in handen had. In die glans las ik ‘Het Leven’ en ‘1935’, waarmee ik eindelijk de herkomst kon herleiden. Een anonieme beker van heel vroeger veranderde in een bijzonder object uit de Nederlandse sportgeschiedenis.
Het was een wijze les. Bij ontdekkingen gaat het niet om het object, maar om de context. En of er voldoende licht is om er eens goed naar te kijken.
